هامون قیامت
صحرای رستاخیز. صحرای قیامت . زمین محشر:
همچو هامون قیامت گرد میدان جوقجوق
زمره ای اندر عنا و مجمعی اندر بطر.
سنائی .
هانری اول
(حدود 876 - 936 م .) پادشاه آلمان ، پسر اوتون . در سال 912 پس از مرگ پدرش ، دوک ساکس شد. در سال 918م . کنراد اول پادشاه آلمان پیشنهاد کرد که ولایت تورنژی از ساکس جدا شود و مراد او تضعیف دوک ساکس که رقیب قوی کنراد به شمار میرفت بود. بدین سبب میان او و هانری اول دوک ساکس در محل ارزبورگ جنگی سخت درگرفت و به شکست کنراد انجامید. کنراد در بستر مرگ به اشراف آلمان توصیه کرد که رقیب قدیم خود یعنی هانری ، دوک ساکس را به پادشاهی آلمان برگزینند و گفت او تنهامردی است که میتواند از تهاجم مجارها جلوگیری کند. در سال 919 م . بر طبق وصیت کنراد، هانری به پادشاهی آلمان انتخاب شد و سلطنت آلمان بیش از یکصد سال در خانواده او باقی ماند. هانری مملکت را آرام کرد و حدود آن را مشخص ساخت و جوانان آلمان را از سن شانزده سالگی به خدمت نظام وظیفه گماشت . وی مجارها را در سال 934 م . در محل مرزبورگ شکست فاحش داد. سرانجام به سال 936م . درگذشت و پس از او پسرش اوتون کبیر که از پادشاهان نامی آلمان است و او را تالی شارلمانی بلکه بزرگتر از او میدانند، جانشین وی شد. (از تاریخ عمومی قرون وسطی تالیف عبدالحسین شیبانی ج 2 ص 116) (از دایرة المعارف بریتانیکا).
هانه گلان
دهی است از دهستان سارال بخش دیواندره شهرستان سنندج ، واقع در 15 هزارگزی جنوب باختری دیواندره و 18 هزارگزی جنوب گاوآهن تو. ناحیه ای است کوهستانی سردسیر و دارای 130 تن سکنه کردزبان است . آب آن از چشمه و محصولاتش غلات ، توتون ، عسل و لبنیات میباشد. اهالی به زراعت و گله داری مشغولند. راه مالرو دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5).
هاونگ پائین
دهی است از دهستان شهاباد بخش حومه شهرستان بیرجند. در 10 هزارگزی جنوب باختری بیرجند واقع شده . ناحیه ای است کوهستانی دارای آب و هوای معتدل ، 35 تن سکنه دارد.محصولات آن غلات و میوه است . اهالی به زراعت مشغولند.راه آن مالرو است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9).
هامل
شتر به چرا گذاشته بی ساربان ، مذکر و مونث در وی یکسان است . (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). هامل من ابل ; کانت متروکة بلاراع و لاقائم علیها. (معجم متن اللغة). ج ، هوامل ، همولة، هاملة، هَمَل (اسم جمع)، هُمًّل ، هُمّال ، هَملی .
هامون کردن
خراب و ویران ساختن . با خاک یکسان کردن . با زمین برابر یا درهم کوفتن بلندیها و پست کردن:
چنین گفت اکنون بر و بوم ری
بکوبند پیلان جنگی به پی
همه مردم از شهر بیرون کنند
همه ری به پی دشت و هامون کنند.
فردوسی .
هانری پنجم
پادشاه آلمان ، پسر هانری چهارم که به تحریک پاپ و پشتیبانی اشراف ، بر پدر شورید و به جای او نشست . وی در سال 1122م . عهدنامه ای در شهر ورمز ، با پاپ منعقد کرد. این عهدنامه را کنکوردای و رمزی نامند و مقصود ازکنکوردا، معاهده ای است که میان پاپ و پادشاه بسته میشود. عهدنامه مزبور قدیمیترین قراردادی است که بدین طریق منعقد گردیده است . این عهدنامه هرچند که تمام نقشه گرگوار هفتم را که میخواست کلیسا را یکسره ازدست قیاصره آلمان خارج و مستقل کند عملی نکرد، اماچون استقلال داخلی کلیسا را تضمین میکرد، میتوان آن را نخستین فتح کلیسا در مبارزه با امپراتوری مقدس شمرد. هانری چهارم مانند پدرش ، با خطر بزرگ فئودالیزم دست به گریبان بود و اگرچه در دفع آن با تمام قوا کوشید، از جمله مردم شهرنشین را در مقابل اشراف آزادی داد و بعضی از شهرها را شهرهای امپراطوری نامید و آزادی بیشتری به اهالی آنها داد و طبقه کاسب و صنعتگرو تاجر را تشویق و تحریض به کار کرد و از آنها پشتیبانی نمود، ولی چون اشراف و امارتهای بزرگ آلمان ، ازقبیل ساکس و زواب و دوکهای آنها از دیرزمان قدرت و نفوذ فوقالعاده داشتند و مخصوصاً از پشتیبانی سخت روحانیون برخوردار بودند، لذا اقدامات هانری چهارم و پسرش هانری پنجم به نتیجه نرسید و سرانجام هانری پنجم گرفتار تحریکات و کارشکنی های آنان گشت و سلطنتش به پایان رسید و با انقراض پادشاهی او، سلطنت خانواده فرانکنی که وی از آنان بود پایان یافت . (از تاریخ عمومی قرون وسطی ج 2 ص 126).
هانه میران
(اِخ ) دهی از دهستان تیلکوه بخش دیواندره شهرستان سنندج است . در 70هزارگزی شمال باختری دیواندره و 3 هزارگزی جنوب شوسه دیواندره به سقز، کنار رودخانه خورخوره واقع شده . کوهستانی و سردسیر و دارای 160 تن سکنه کردزبان است . آب آن از چشمه و محصولات آنجا غلات ، توتون ، حبوبات ، عسل ، روغن و پشم میباشد. اهالی زارع و گله دارند. راه اتومبیل رو دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5).
هاونی
هاونگاه . طرف صبح . رجوع به هاونگاه شود.
هاملت
هملت . نام قهرمان تراژدی معروف شکسپیر شاعر ودرام نویس مشهور انگلیسی است . طبق اساطیر دانمارک هاملت پسر پادشاه دانمارک بود که وی به دست برادر خود کلادیوس در نهان کشته شد. کلادیوس مملکت آنها را تصرف نمود و با زن وی ازدواج کرد. شکسپیر این داستان را به صورت تراژدی به نظم کشید. (از قاموس الاعلام ترکی ) (از دایرة المعارف بریتانیکا) (از فرهنگ فارسی معین ).
هامون گذار
بادیه پیما. هامون بر. صحرانورد. هامون سپر. دشت پیما. بیابان گذر:
هامون گذار و کوه فش دل بر تحمل کرده خوش
تا روز هر شب بارکش هر روز تا شب خارکن .
امیرمعزی .
هانری چهارم
(1050-1106 م .) پادشاه آلمان ، پسرهانری سوم ، که در سال 1056 پس از مرگ پدر، در سن 6سالگی به امپراتوری آلمان انتخاب شد. نزاع وی با گرگوار هفتم پاپ مقدس ، بر سر ریاست کلیسا در تاریخ معروف است . این مجادله و کشمکش به اسم نزاع انوستیتور نامیده شده و جریان آن بدین قرار است : همینکه گرگوار هفتم به مسند پاپی نشست (1073م .) سوء اداره روحانی آلمان را بهانه کرده از هانری چهارم درخواست کرد که از مداخله در امور روحانی خودداری کند. مقصود پاپ از این اقدام چهار چیز بود: 1- مقام پاپ را از تحت حمایت آلمان خارج کند. 2- تشکیلات و سنن کلیسا را به نظر خود تغییر دهد. 3- برای کلیسا استقلال تام تحصیل کند و آن را بطور کلی از مداخله غیرروحانی مصون سازد. 4-به نام مذهب و روحانیت قدرت مطلقه و حکومت سیاسی درتمام ممالک عیسوی اروپائی برقرار سازد. اما هانری که منتظر فرصت بود، محفل روحانی مرکب از وجوه روحانیان آلمان در شهر ورمز تشکیل داد (1076) و گرگوار را از مقام پاپی خلع کرد. گرگوار هم بیکار ننشست و در عوض ، حکم تکفیر و خلع هانری چهارم را صادر کرد. باید دانست که هانری چهارم از خانواده پادشاهان فرانکنی بود و رقابت آنها با خانواده پادشاهان ساکس و زواب در تاریخ معروف است . در چنین وضعی ، میدان به دست دشمنان هانری افتاد. دوک ساکس و زواب که از ممالک قدیم و نیرومند آلمان بودند به حمایت پاپ برخاستند. هانری چهارم چاره ای جز تسلیم ندید و به قصد توبه و عذرخواهی از تقصیرات خود به ایتالیا رفت . معروف است که پاپ در این وقت در قصر کانوسا متعلق به کنتس ماتیلداتوقف داشت و زمستان سخت و برف بسیار روی زمین بود. هانری چهارم سه شبانه روز پای برهنه روی برف مقابل قصرمزبور ایستاد تا نزد پاپ پذیرفته شد و توبه او مورد قبول واقع گشت . اما هانری این ذلت و خواری و اهانت را تحمل نتوانست کرد و پس از مراجعت به آلمان تدارک جنگ دید و جنگ سختی میان او و دوک ساکس و زواب در محل فلکس هاین اتفاق افتاد که به پیروزی هانری چهارم و شکست ساکس و زواب و قتل دوک زواب انجامید. پس از آن هانری چهارم در راس لشکر فاتح به ایتالیا رفت و رم را فتح کرد و مطران راونا را تحت عنوان کلمان سوم به جای گرگوار هفتم به مسند پاپی نشاند. گرگوار هفتم به نورمانها که در جنوب ایتالیا بودند پناه برد و در آنجا و در میان آنها درگذشت . (1085م .) کمی پس از این تاریخ ، در آلمان و ایتالیا دو دسته قوی یکی به نام گلفی (گلفها) که پشتیبان پاپ و دیگری به نام گیبلینی که پشتیبان قیصر بودند تشکیل شد و بعدها محاربات خونینی میان این دو دسته در ایتالیا اتفاق افتاد. اگرچه گرگوار هفتم مرد، اما سیاست او برجای بماند. سرانجام به تحریک پاپ پاسکال دوم ، کنراد و هانری (هانری پنجم ) پسران هانری چهارم به حمایت اشراف ناراضی بر پدر شوریدند و هانری پسر دوم قیصر (هانری چهارم ) بر پدر غالب آمده او را به حبس انداخت و به استعفااز مقام سلطنت مجبورش کرد. هانری چهارم از زندان فرار کرد و در بلژیک درگذشت (1106م .). (از تاریخ عمومی قرون وسطی تالیف عبدالحسین شیبانی ج 2 صص 122-125).
هانی
به لغت پهلوی امر به نشستن باشد یعنی بنشین . (برهان ) (ناظم الاطباء) (جهانگیری ، نسخه خطی مولف ) . ... و هانی به زبان پهلوی و پارسی آن بود که بنشین . (تاریخ طبری ترجمه بلعمی نسخه خطی مولف ورق 225). رجوع به هامرز شود.
هاملن
شهری است در آلمان ، واقع در 33 میلی جنوب غربی هانوور . جمعیت آن مطابق سرشماری سال 1950 م . 48122 تن میباشد. نام قدیمتر این شهر «هاملوا» یا «هاملو» است . کارخانه های پارچه بافی و کاغذسازی در آن وجود دارد. (از دایرة المعارف بریتانیکا).
هامون گردانیدن
مسطح و هموار ساختن زمین . صاف کردن: ... و طرق یاجوج بلا از فرسنگها موانع و عوایق پاک و هامون گردانید. (تاریخ سلاجقه کرمان محمدبن ابراهیم ).
خراب و ویران کردن .
هانری دوم
معروف به مقدس . پادشاه آلمان که در سال 1002م . پس از مرگ اوتون سوم به پادشاهی آلمانی انتخاب شد. وی آخرین پادشاه از خانواده ساکس بود. پس از وی درسال 1024م . امپراطوری آلمان از خانواده ساکس به خانواده فرانکنی منتقل گردید و کنراد دوم به جای هانری دوم به پادشاهی نشست . (از تاریخ عمومی قرون وسطی ).
هانیبال
سردار و فرمانروای معروف کارتاژ پسر هامیلکار بارکا سردار کارتاژی در 247 ق. م . متولد شد، پدرش وی را با کینه رم پرورش داد. مشهور است در سن 9سالگی سوگند یاد کرد که روزی انتقام کارتاژ را از دشمنان بگیرد. در سن 23سالگی به اسپانیا رفت و چند سالی در تحت فرمان هاسدروبال خدمت کرد و به زودی مورد محبت و تمجید سپاهیان واقع شد. در سال 221 ق. م . که هانیبال سرکردگی لشکر اسپانیا را به عهده گرفت 26 سال بیش نداشت ولی چنان بر سپاهیان خویش مسلط بود که هرجا میرفت او را متابعت میکردند و هرچه میخواست بی اعتراض انجام میدادند هانیبال تمام صفات جنگجویان بزرگ را به اعلا درجه دارا بود چنانکه رومیها نیز قریحه و قابلیت او را تصدیق و تحسین میکردند. هم متهور بود و هم محتاط. در مقابل بزرگترین موانع و خطرناک ترین حوادث ، خود را گم نمیکرد. هنگام جنگ تصمیمات سریع میگرفت که به فتح و ظفر منتهی میشد. در جنگ دوم کارتاژ با رومیان که 17 سال (218-201 ق. م .) طول کشید فرمانده لشکر کارتاژ بود. وی از جبال آلپ و پیرنه عبور کرد و ایتالیا را عرصه تاخت و تاز خویش قرار داد و سپاهیان روم را در میدانهای جنگ تربی (به سال 218 ق.م .) و دریاچه ترازیمن (به سال 217) و کان (به سال 216) منهزم ساخت ولی رم بواسطه ثبات قدم سربازان ووفاداری متحدین و اعمال باحزم و تدبیر سرکردگان ، نجات یافت و سرانجام هانیبال در زاما شکست یافت و کارتاژ ضعیف و خراجگذار رم گشت . (تاریخ رم ، تالیف آلبرماله و ژول ایزاک ، ترجمه غلامحسین زیرک زاده چ 1309 ص 75) و رجوع به آنی بال شود.
هاملی
ابوبکربن علی بن موسی الهاملی ، ملقب به سراج الدین . فقیه حنفی . منظومه ای دارد در فقه به اسم «درالمهتدی و ذخرالمقتدی » که به منظومه هاملی معروف است . وفات وی به سال 769 ه' . ق. اتفاق افتاد. (از اعلام زرکلی ).
هانری سوم
(1017-1056 م .) معروف به سیاه . پادشاه آلمان ، پسر کنراددوم که در سال 1309 م . به جای پدر به تخت نشست . وی مردی لایق و قابل و بعد از اوتون کبیر تنها پادشاهی بود که توانست قدرت خود را در آلمان و ایتالیا تامین کند. وی پادشاه بوهم را به پرداخت خراج مجبور کرد و در مجارستان نیز مداخله سیاسی داشت . وفات او به سال 1056 م . اتفاق افتاد. (از تاریخ عمومی قرون وسطی تالیف عبدالحسین شیبانی ).