هانیس
دهی از دهستان ییلاق بخش حومه شهرستان سنندج است . در 15 هزارگزی جنوب خاور سنندج و 6 هزارگزی جنوب شوسه سنندج به همدان واقع شده . ناحیه ای است کوهستانی سردسیر و دارای 495 تن سکنه کردی زبان است . از چشمه مشروب میشود و محصولش غلات و شغل اهالی زراعت و گله داری است . زنان قالیچه و جاجیم و گلیم میبافند. راه مالرو دارد. (فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5).
هامن
مخفف هامون است که زمین هموار و دشت سخت باشد که قبول باران نکند. (برهان ) (آنندراج ) (انجمن آرا). بیابان .دشت . هامون .
سطح مستوی . (فرهنگستان ).
هانری ششم
(1165-1197 م .) معروف به بیرحم . پادشاه آلمان ، پسر فردریک اول که در سال 1190 م . پس از کشته شدن پدر خود در جنگ سوم صلیبی ، به سلطنت رسید. وی جنوب ایتالیا را از طرف همسر خود کنستانس دختر روژر دوم پادشاه سیسیل ، که وارث تاج و تخت او بود تصرف کردو پادشاهی قیصر آلمان را برای نخستین بار در این طرف ایتالیا برقرار کرد و بیش از آنچه که فردریک اول پدر او بر طبق عهدنامه کنستانس (که به موجب آن استقلال کامل شهرهای ایتالیا تامین شده و دست قیصر آلمان را از قسمت شمال ایتالیا کوتاه کرده بود) از دست داد، در جنوب ایتالیا به دست آورد. هانری ششم در سال 1197 م . وفات یافت . (تاریخ عمومی قرون وسطی ج 2 ص 128).
هانی گرمله
دهی است از دهستان اورامان لهون بخش پاوه شهرستان سنندج . واقع در 66 هزارگزی شمال باختر پاوه و 18 هزارگزی شمال باختر نوسود و 3 هزارگزی مرز ایران و عراق. ناحیه ای است کوهستانی . سردسیر و دارای 816 تن سکنه کردی و فارسی زبان است . آب آن از چشمه و محصولاتش غلات ، لبنیات و انواع میوه میباشد. شغل اهالی باغبانی ، زراعت و گله داری و صنایع دستی زنان شال و کرباس بافی است . راه مالروو صعب العبور دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5).
هاموار
هموار. برابر. یکسان . مستوی که پستی و بلندی نداشته باشد. (برهان ) (جهانگیری ) (ناظم الاطباء). مقابل ناهموار: هود گفت : ای مسکین (شداد) از عذاب دوزخ نمی ترسی و به بهشت امید نداری ، گفت : من این زمان خود بهشتی خواهم کردن و کس ها برگماشت تا مردان و استادان و مزدوران بیاوردند و درزیر دست هر استادی هزار مرد کار کردی تا از آن استادان این هزار مرد کارگر گشتند، چنانکه در جهان چند ایشان نبود، پس بفرمود تا جائی بجستند که زمین آن هاموارتر بود و آب و هوای آن خوشتر بود تا جائی بیافتندکه آن را ارم خوانندی . (ترجمه تاریخ طبری بلعمی ).
قدیم و محدث و نیک و بد و لطیف و کثیف
خطیر و بی خطر و هاموار و ناهموار.
ناصرخسرو.
هامون گشتن
مسطح و صاف شدن . هامون شدن .
ویران گشتن . خراب شدن . هموار گردیدن . با خاک یکی شدن . با زمین یکسان شدن:
کز او بتکده گشت هامون چو کف
به آتش همه سوخته شد چو خف .
عنصری .
هانری هشتم
(1491-1547 م .) پادشاه انگلستان و ایرلند، دومین پسرهانری هفتم بود. در سال 1491م . متولد گشت . وی اولین پادشاه انگلیسی است که تحت تاثیر و نفوذ رنسانس تربیت شد. جان سکلتن (1460-1529 م .) شاعر معروف انگلیسی یکی از مربیان و معلمان وی بود. هانری مردی فاضل و ادیب و زبانشناس و موسیقیدان بار آمد. در سال 1509م . بعد از مرگ پدرش به سلطنت رسید. در سال 1532م . میان او و کلمان هفتم پاپ روم در موضوع طلاق کاترین آراگن همسر هانری هشتم نزاع درگرفت و در نتیجه هانری به سلطه مذهبی پاپ در انگلستان پایان بخشید و این موضوع به نفع کامل انگلیس تمام شد، زیرا اولاً سیاست روحانی پاپ با سیاست ملی انگلستان مخالفت داشت و ثانیاً هر ساله مبلغ هنگفتی پول به عنوان خزانه پاپ ازکشور خارج میگشت . (از دایرة المعارف بریتانیکا) (ازتاریخ قرون وسطی تالیف عبدالحسین شیبانی ج 2 ص 63).
هاموار کردن
هموار کردن . مسطح کردن . صاف کردن . تسطیح: و دو غرفه کرد برابر یکی از سیم و دیگر از زر هر یکی را طول چهارصد گز... و هر دو را بیاکند از سبیکه های زر و سیم و سرش به زعفران هاموار کرد. (مجمل التواریخ و القصص ص 469).
هامون نورد
دشت پیما. صحرانورد. هامون گذار. هامون بر. بیابان سپر. بادیه پیما. آنکه در دشت و بیابان سفر کند. (ناظم الاطباء):
یکی سیل رفتار هامون نورد
که باد از پی اش بازماندی چو گرد.
سعدی (بوستان ).
هانری هفتم
(1457-1509 م .) پادشاه انگلستان ، پسر ادموند تودور . برادراندر هانری ششم و مادرش مارگارت بیوفورت بود. در 1485م . به سلطنت رسید. (از دایرة المعارف بریتانیکا).
هاوائی
یاساندویچ ، ایالت پنجاهم از ایالات متحده امریکا که به صورت مجمعالجزایری در اقیانوس آرام در جنوب مدار راس السرطان بین َ55، ْ18 وَ25، ْ28 عرض شمالی و َ48، ْ154 و َ25، ْ178 طول غربی قرار دارد. مجمعالجزایر هاوائی که جزایر ساندویچ نیز نامیده میشود از هشت جزیره تشکیل می یابد که بزرگترین آنها هاوائی با وسعت 4030 میل مربع است که اغلب جزیره بزرگ نامیده میشود. هفت جزیره دیگر عبارتنداز: مائوئی که وسعتش 728میل مربع، اوآهو 604 میل مربع، کائوائی 555 میل مربع، مولوکائی 265 میل مربع، لانائی 141 میل مربع، نی ئی هائو 72 میل مربع و کاهولاو بوسعت 45 میل مربع این جزایر بین قاره امریکا و آسیا واقع شده . و فاصله آنها تا سواحل این دو قاره نسبةً زیاد است چنانکه از اونالاسکا که در شمال هاوائی واقع است 2106 میل و از جزیره تاهیتی که در جنوب آن قرار گرفته 2390 میل و از سانفرانسیسکو که در مشرق آن است 2100 میل و از هونگ کونگ که حد غربی آن بشمار میرود 4961 میل فاصله دارد. با این ترتیب مردم هاوائی از داشتن همسایگان نزدیک محرومند. جزایر هاوائی بر طبق نظریه زمین شناسان در نتیجه آتش فشانی کوههای آتش فشان در این قسمت از اقیانوس کبیر پدید آمده است . هم اکنون نیز در هاوائی که جنوبی ترین جزیره این مجمعالجزایر است دو کوه آتش فشان به نام کیلاویا و مائونالوآ وجود دارد که گاهگاه توده های بزرگ گدازه های زیرزمینی از دهانه آنها بیرون میریزد و بر وسعت هاوائی می افزاید. بااینکه جزایر هاوائی در جنوب مدار راس السرطان و در منطقه حاره قرار دارند، ولی نمیتوان آنها را جزو جزایر گرمسیر بشمار آورد زیرا آب و هوا، درختان ، بوته ها و دیگر گیاهانی که در این جزیره ها می رویند، مربوط به منطقه نیم معتدل هستند. این جزایر وضعی بین جنگلهای گرم و بخارآلود نزدیک خط استوا و نواحی خنک تر و معتدل تر شمال ، دارد. آب و هوای این سرزمین تقریباً ملایم ترین آب و هوای جهان است زیرا حرارت متوسط در فصول مختلف تنها در حدود پنج و نیم درجه تغییر می کند و بندرت پیش می آید که از سی و شش درجه پایین تر آید و یا از چهل و دو درجه فراتر رود. به دو علت آب و هوای جزایر هاوائی از اغلب سرزمین هائی که در منطقه حاره واقعند، خنک تر است . یکی به علت جریان های مداوم و یکنواخت هواست که آنها را بادهای دائمی مینامند. این بادها از مشرق و شمال شرقی به خشکی میوزد و خنکی باطراوتی از دریا بهمراه می آورد، و دیگر بسبب جریان اقیانوس است . این جریان به صورت دایره ای بسیار وسیع از شمال به جنوب روان میشود و آبهای گرداگرد جزیره ها را از آنچه باید باشد خنک تر میسازد. لیکن با اینکه آب و هوای این جزایر معتدل و ملایم شناخته شده است نباید تصور کرد که هرگز روز تا روز یا مکان تا مکان تغییر نمی پذیرد. بلکه در حقیقت حد اعلای درجه بارندگی و حرارتی را دارد که به ندرت میتوان در نقاط دیگر جهان و در چنین وسعت کم سراغ داشت . دو کوه بزرگ هاوائی بیش از 4400 متر از سطح اقیانوس ارتفاع دارند و قله این کوهها که یکی مائونالوآ و دیگری مائوناکه آ نامیده میشود همواره در مدتی از سال پوشیده از برف است . باوجود این در زمین های پست که فاصله آنها از کوهستان بیش از چند کیلومتر نیست ، کشتزارهای نیشکر، قهوه و میوه های گرمسیری از قبیل پرتقال ، پاپایا ، موز، درخت نان و آناناس میتوان یافت . میزان متوسط بارندگی سالانه در کوه وائی آلی آلی واقع در جزیره کائوائی که شمالی ترین جزیره مجمعالجزایر هاوائی است ، تقریباً یازده متر و نیم میباشد و گاهی به پانزده متر هم میرسد. کوه مذکور با داشتن چنین بارندگی ، پر آب ترین نقاط جهان است معهذا در همان جزیره ، در فاصله کمتر از سی و دو کیلومتر، سالانه بیش از نیم متر باران نمی بارد. جزایر هاوائی در سال 1778توسط ناخدا کوک دریانورد انگلیسی کشف شد. وی این جزایر را به نام ارل ساندویچ که حامی کوک در انگلستان بود جزایر ساندویچ نامید.حکومت هاوائی تا سال 1894 م . استبدادی بود لیکن در این سال بعد از قیامهای پی در پی و مبارزات طولانی مردم با حکومت ، رژیم استبدادی به جمهوری مستقل تبدیل شد. اما عمر این جمهوری کوتاه بود زیرا چهار سال بعد یعنی در سال 1898 استقلال آن از دست رفت و هاوائی به ایالات متحده امریکا ملحق گشت و از این تاریخ تا 1959 م . در تصرف و تحت قیمومت امریکا بود لیکن در بیست و هشتم ژوئیه این سال ، پس از تلاشها و کوششهای وسیع و دامنه دار مردم هاوائی ، این سرزمین استقلال داخلی یافت و بعنوان پنجاهمین ایالت از ایالات متحده شناخته شد و دو سناتور و یک نماینده به مجلس نمایندگان امریکا فرستاد. مرکز این ایالت شهر هونولولو است . جمعیت هاوائی بر طبق آمار سال 1940 م . 423330 تن بوده که مخلوطی از ملل اروپا و افریقا و آسیا و تعداد کمی بومیان اصلی هاوائی هستند. دربین مردم هاوائی جمعیت ژاپنی ها 157905 تن میباشد که این تعداد بیشتر از سایر ملتهاست ، اقتصاد جزایر هاوائی روزبروز در حال توسعه و پیشرفت است . صنایع آن ازپنجاه سال پیش ترقی و تکامل عظیمی یافته . محصولات آن نیشکر، آناناس و قهوه است . محصول نیشکر، هزاران تن از ساکنان این جزایر را به کار واداشته و پایه های داد و ستد هاوائی را با کشورهای دیگر جهان تشکیل داده است . امروز قریب به سی کشتگاه پهناور نیشکر در جزایرهاوائی وجود دارد. اندازه متوسط هر یک از این کشتزارها در حدود هفت هزار جریب است . محصول سالیانه آنها رویهم بیش از یک میلیون تن شکر است و این مقدار برابر یک چهارم کلیه محصول شکری است که در آمریکا تولید میشود. پس از نیشکر مهمترین محصول هاوائی آناناس است . این میوه در سالهای اخیر شاید بیش از هر محصول دیگر جزایر هاوائی شهرت یافته محصول سالیانه آن بطور متوسط در حدود بیست و چهار میلیون صندوق است . این رقم هشتاد درصد کلیه آناناسی است که در سراسر جهان مصرف میشود. سومین محصول گیاهی هاوائی که پرورش آن نسبت به نیشکر و آناناس به میزان کمتری است ، لیکن در اقتصاد جزایر اهمیت دارد، قهوه میباشد. امروز پرورش قهوه بیشتر در ناحیه کنا واقع در ساحل غربی جزیره بزرگ هاوائی انجام میگیرد و تقریباً تمام محصول قهوه به امریکا صادر میشود. قهوه هاوائی بسبب طعم مطبوع و مطلوبی که دارد، در سراسر جهان دارای مشتریان فراوانی است . از نظر فرهنگ نیز هاوائی پیشرفت قابل توجهی دارد. دبستانها و دبیرستانهای فراوان و موسسات علمی و تجربی و کتابخانه در آن احداث گردیده ، دانشگاه هاوائی در حدود 5000 دانشجو دارد. هاوائی که بهشت اقیانوس آرام نامیده میشود بسبب تنوع و خوشی آب و هوا و مناظر زیبا و دلکش طبیعی دیدنی های جالب توجه و خونگرمی و مهمان نوازی مردم ، یکی از باصفاترین و زیباترین گردشگاههای جهان بشمار است و هر ساله تعداد کثیری سیاح از نقاط مختلف جهان به این جزایر میروند. (از کتاب هاوائی ، تالیف اسکار لویس ، ترجمه کیانوش ) (از دایرةالمعارف بریتانیکا).
هامواره
هاموار. برابر. یکسان و هموار. بدون پستی و بلندی . رجوع به هاموار و هموار شود.
(ق) پیوسته . همواره . همیشه . هماره . دایم . مدام:
پری رویان گیتی هامواره
شده بر بزمگاه او نظاره .
فخرالدین اسعد گرگانی .
هامون نوشتن
طی کردن دشت و بیابان . بادیه پیمودن . هامون بریدن . به دشت و بیابان رفتن:
ندانی که سعدی مکان از چه یافت
نه هامون نوشت و نه دریا شکافت .
سعدی (بوستان ).
هانع
فروتن . (از اقرب الموارد) (از معجم متن اللغة) (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). ج ، هُنًّع.
هاوانا
پایتخت جمهوری کوبا و مهمترین شهر تجارتی آن کشور است که در ساحل شمالی از قسمت غربی جزیره کوبا بین َ9، ْ23 و َ22 و ْ82 طول غربی واقع شده . جمعیت آن بر طبق آمار سال 1951 م . 800000 تن بوده است این شهر از بنادر مهم و پر داد و ستد تجارتی بشمار میرود و هر سال مقدار فراوانی تنباکو و قند و قهوه از آنجا صادر میشود. هاوانا دارای ابنیه و عمارات زیبا و نو و تفرجگاهها و باغهای عمومی و مناظر دلکش است و یک دانشگاه و چندین مدرسه صنعتی و رصدخانه و پرورشگاههای متعدد و موسسات گوناگون خیریه در آن وجود دارد. هاوانا در سال 1514 م . بتوسط مرد دریانوردی به نام دیگوولاسکز کشف شده است . (از دایرةالمعارف بریتانیکا) (از قاموس الاعلام ترکی ).
هاویه مثال
مانند دوزخ .
دوزخی . جهنمی . (ناظم الاطباء).
هان کاو
از شهرهای مرکزی چین و بزرگترین شهر تجارتی آن کشور که در ساحل چپ رود یانگتسه و محل تلاقی آن با رود هان کیانگ واقع شده و مرکز ایالت هوپِه (هوبِه ) میباشد و بوسیله یکی از دو رود مذکور از شهر هان یانگ و بواسطه دیگری از شهر هوچانگ مفروز شده و در حقیقت این سه شهر روی هم شهر واحدی را که نزد چینیان به نام ووهان معروف است و مجموع جمعیت آن در سال 1953م . بالغ بر یک میلیون و نیم بود تشکیل میدهند.این شهر در جنگ جهانی دوم صدمات فراوانی دیده است .