کاثیاوار
یکی از مصب های رود سند (در هندوستان ) است . (ایران در زمان ساسانیان چ 2 ص 158).
کاجغر
کاچغر. کاشغر. رجوع به کاشغر شود.
کاترفاژ دو برئو
ژان لوئی ارمان دُ. طبیعی دان فرانسوی و انسان شناس . متولد در بِرتِزِن (گارد) (1810 - 1892 م .).
کاتولیک
از یونانی کاثولیکوس بمعنی عام و جامع و به پیشوای اسقفان اطلاق شود. امروز کاتولیک به فرقه ای از مسیحیان که پاپ را پیشوای دین خود دانند گفته میشود. (برهان قاطع چ معین حاشیه لغت جاثلیق).
کاجغری
منسوب است به کاجغر. رجوع به کاجغر شود.
کاترکانتون
(دریاچه ) (به آلمانی فیروالدشتترسه ) دریاچه سوئیس که رود «رس » در آن میریزد، و آن میان بخشهای «اوری » و «انتروالد» و «شویتز» و«لوسرن » واقع در دره مارپیچی که از کوهها بوجود آمده محصور است و مناظر عالی و دلکش در اطراف آن وجود دارد. گاهی این محل را «دریاچه لوسرن » نیز خوانند.
کاتم
نعت فاعلی از کتم . درزدوز. (منتهی الارب ) (آنندراج ).
پنهان کننده . (مهذب الاسماء). پوشنده . رجوع به پوشنده شود. آدم محرم . سرپوش . نهفته . سرٌ کاتم ٌ; راز نهان داشته . (منتهی الارب ) (آنندراج ). قوس ٌ کاتم ٌ; بمعنی قوس کتیم است . (منتهی الارب ). کمان از چوب ناشکافته یا کمان سوفارناکرده . (آنندراج ). کاتمة، مثله . (منتهی الارب ) (آنندراج ).
کاتولیک روم
نام یکی از دو شعبه مهم کلیسای مسیح . و. م . میلر نویسد: کلیسا هم مانند دولت دارای تشکیلات مفصلی بود. ظاهراً تمام اسقفان مساوی بودند ولی حقیقةً اسقفان مراکز بزرگ امپراطوری متدرجاً دارای قدرت مخصوصی بر کلیساهای اطراف خود گردیدند.بدین طور اسقفان اسکندریه ، انطاکیه ، قسطنطنیه ، و روم روسای کلیسا شدند. اسقفان سه کلیسای اول موسوم به پتریارخ و اسقف روم به پاپ یعنی پدر ملقب گردیدند. تعجبی نیست که پاپ روم متدرجاً مقام مخصوصی در کلیسا حائز گردید. زیرا پطرس وپولس در روم شهیدشدند و این شهر برای سالیان دراز پایتخت امپراطوری مقتدری بود. بعلاوه کلیسای روم از زمانی که پولس رساله برجسته خود را بدانجا نوشت از برای ایمان و قدوسیّت و غیرتش در تمام دنیای مسیحیت شهرت و اعتبار داشت (روم 1:8) ازطرف دیگر بعضی از اسقفان روم صاحب استعداد مخصوصی نیز بودند و در مناقشات آریان و غیره که در کلیسا بظهور رسید چنان عاقلانه رفتار کردند که مورد تحسین و تمجید تمامی کلیساها واقع شدند ولی پاپها به ریاست بزرگترین کلیسای دنیا هم قانع نشده کم کم متمایل به تسلط بر کل کلیسای مسیح گردیدند و مدعای خود را از انجیل متی باب 16:18 گرفته آن را به طور غلط تفسیر نمودند و ادعا کردند که چون عیسی مسیح پطرس را جانشین خود نمود و او اولین اسقف شهر روم بود بنابراین اسقفان روم بایستی جانشین پطرس بوده در روی زمین بجای خود مسیح بر کلیسا سلطنت نمایند. لیو که در قرن پنجم مقام پاپی را حائز و یکی از بزرگترین اشخاص زمان خودبود با کمال نیرومندی مدعی ریاست بر تمام کلیسای مسیح شد. بیشتر از اسقفان مغرب ادعای او را قبول نمودند ولی در مشرق پتریارخهای قسطنطنیه و انطاکیه و اسقفان کلیسای ایران از شناسائی ریاست و مقام پاپی وی امتناع ورزیدند. این امتناع باعث شد که جدائی بین کلیساهای لاتینی زبان مغرب و کلیساهای یونانی و سریانی زبان مشرق پیدا شود. بالاخره چون قسطنطنیه و روم در امور سیاسی از هم جدا شدند، کلیسای یونانی زبان هم کاملاً از کلیسای روم مجزا گردید. این دو شعبه مهم کلیسای مسیح تا امروزه هم ازیکدیگر منفصلند. یکی کلیسای ارتدکس یونانی است و خصوصاً در یونان و روسیه منتشر میباشد و دیگری کلیسای کاتولیک روم میباشد که اقتدارش بیشتر در اروپا و آمریکاست . این دو کلیسا در اصل عقیده با یکدیگر موافق بودند ولی مسئله قدرت عمومی پاپ بالاخره باعث اختلاف آنها گردید. (تاریخ کلیسای قدیم در امپراطوری روم و ایران تالیف و. م . میلر ترجمه علی نخستین بمساعدت عباس آرین پور صص 249 - 251).
کاج آباد
دهی ازبخش حومه شهرستان نائین ، واقع در 24 هزارگزی باخترنائین و ده هزارگزی جنوب شوسه نائین به اردستان . جلگه . معتدل . سکنه آن 103 تن است . زبان آنان فارسی . آب آن از قنات و محصول آنجا غلات . شغل اهالی زراعت و راه آن مالرو است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 10).
کاترمر
اتین مستشرق فرانسوی ، متولد در پاریس (1782 - 1857). وی شاگرد «دی ساسی » و عهده دار قسمت مخطوطات شرقی کتابخانه پاریس بوده است . از کارهای معروف او نشر مقدمه ابن خلدون و ترجمه آن به زبان فرانسوی است . نیز وی قسمتی از کتاب جامعالتواریخ را که مربوط بعهد هلاکو است طبع و ترجمه کرد. مقالات سودمند و گرانبهایی از او در مجله آسیائی طبع شده است .
کاتولیکوس
لفظ یونانی بمعنی عمومی است و معرب آن جاثلیق است . رجوع به کاتولیک شود.
لقب عام اسقفان مدائن . (تاریخ کلیسای قدیم تالیف میلر ص 274).
کاج کاشفی
کاج منسوب به کاشف السلطنه . رجوع به کاج شود.
کاترمر دو کنسی
انتوان کریزستم . دانشمند باستانشناس فرانسوی متولد در پاریس (1755 - 1849 م .).
کاتم سر
کاتب سر و اعلم ان العامه یبدلون الباء من کاتب السر بمیم ، فیقولون کاتم السرّ و هو صحیح المعنی اما لان ّ یکتم سرّالملک او من باب ابدال الباء بالمیم علی لغة ربیعة و ان کانوا لایعرفون الثانی . (صبح الاعشی ص 104).
کاتون
مولف حدود العالم در «سخن اندر ناحیت خراسان » نویسد: شهرکی است ،آب ایشان از چاه است و از باران . و از او اسبان نیک خیزد». (حدود العالم چ سید جلال الدین طهرانی ص 57).
کاتون بزرگ
یا قدیم از مشاهیر خطباء روم که در حفظ اصول قدیم تعصب داشت و رومیان را به زندگانی سخت و خشن و جنگ و ستیز با قرطاجنه (کارتاژ) که دشمن روم بود دعوت میکرد (238 - 142 ق.م .) در اعلام المنجد (چاپ 1956)این اسم «کاتوالاکبر» ذکر شده است . رجوع بکاتو شود.