یالونیک
بهادر و پهلوان و قوی هیکل و بلندقد و پهلوان نامی . (از ناظم الاطباء). پهلوان شجاع و مرد دلاور. (از شعوری ج 2 ورق 444 الف ).
سلوک عاشقان . (ناظم الاطباء). شیوه خوبان . (شعوری ج 2 ورق 444 الف ). اما این معانی مخصوص این دو فرهنگ است و جای دیگر دیده نشد. (یادداشت لغت نامه ).
یامن
مبارک . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (از اقرب الموارد). مبارک و خجسته . (ناظم الاطباء).
طرف دست راست . (منتهی الارب ) (آنندراج ). آنکه بردست راست بود. (دهار). خلاف یاسر. (یادداشت مولف ).
یانع
ثمر رسیده . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (اقرب الموارد): ثمر یانع; میوه رسیده . (از ناظم الاطباء). میوه رسیده و پخته . (غیاث اللغات ).مقابل نارس . مقابل کال و نارسیده و خام:
و عقیب هذا الرش سیل دافع
و وراء هذا النبت روض یانع.
؟ (از سندبادنامه ص 9).
یاوان
پسر چهارمین یافث و پدر یونانیان . (سفر پیدایش 10:4 و اول تواریخ ایام 1:5 و 7). لفظ یاوان در اشعیا (66:19) وارد و ترشیش و فول و لودو توبال و جزایر بعیده نیز با وی مذکورند و در حزقیال (27:13) نیز وارد و توبال و ماشک با آن مذکور است و میگوید که ایشان بودند که تجارت انسان یعنی برده فروشی را بر پا کردند و در زکریا (9:14) نیز مذکور است و قصد از مملکت سوریه و یونان میباشد اما در دانیال (8:21 و 10:20 و 11:2) یاوان به یونان ترجمه شده است و قصد از مملکت مکادونیه است . خلاصه از تمام آیات مسطوره معلوم میشود که یاوان لفظی میباشد که مقصود از یونان و یونانیان است . (ملاحظه در هلاس ).
موضعی که امکان دارد در یمن بوده و اهل صور به آنجا تجارت داشته اند. (سفر خروج 27:19). (قاموس کتاب مقدس ). صاحب صبح الاعشی ذیل انساب عجم آرد: «اشبان » به عقیده اسرائیلیان از نسل یاوان اند و او یونان بن یافث است . (ص 370). و در صفحه 371 ذیل نسب یونان آرد: آنان از نسل یونان اند و وی یاوان بن یافث بن نوح است .
یال بند
این ترکیب در لغت محلی شوشتر نسخه خطی ، ذیل ترکیبات خودنما، خودسر، خودرای ، خودرو آمده است ، چنین : مردم یال بند و بی پروا و بی مشیر و بی استاد بارآمده . اما محتمل است این ترکیب صفتی و به عبارت بهتر مترادفی باشد کولی و لولی و غربال بند را. (یادداشت لغت نامه ).
یاله
شاخ گاو. (برهان ) (فرهنگ جهانگیری ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء) (الفاظ الادویه ). سروی گاو. (اوبهی ).
بز و گاو کوهی . (لغت فرس اسدی چ اقبال ص 468).
یامور
شتر نر. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) (از تاج العروس ج 3 ص 631).
یان کائوچین
جانشین «کیئوچیئوخیو» دومین پادشاه قسمتی از باختریان یا کوشان و کشان که به گفته مورخان چینی در آن سرزمین به شهریاری رسیده است . و پس از یان کائوچین «کیانی سوکیا» سلطنت آن ناحیه را عهده دار بوده است و چون این سه پادشاه دره کشمیر را جزو قلمرو خود داشتند اسامی ایشان در تاریخ کشمیر چنین ثبت شده است : «هوشکا» و «جوشکا» و «کانیشکا» و مخصوصاً درباره کانیشکا شرح مبسوطی آورده اند که از آنجمله این که وی با مارک انتوان قیصر روم روابطی گشوده و در عصر خود از مقتدرترین پادشاهان هندوستان به شمار میرفته است . (از شرح حال رودکی ج 1 ص 156).
یا و دال
به واو عاطفه اسم دو حرف است (ی .د) حرف «یا» بشکلی که در مفردات می نویسند در تقویم علامت برج دلو است و هم علامت مشتری و دال علامت برج اسد است و هم علامت عطارد. (غیاث اللغات ) (آنندراج ).
یال پوش
پوشنده یال .
(اِ مرکب ) پوشش یال . جامه که روی یال اسب اندازند. جامه که بدان یال اسب پوشند.
یالی
محل خاص . (از سفرنامه شاه ایران از آنندراج ). ماخوذ از ترکی ، منزل در کنار دریا. (ناظم الاطباء). ساحل .(واژه نامه طبری ص 256). رجوع به یالو و یالود شود.
یاموری
نسبت به یامور است که گویا از قرای انبار بوده است . (از انساب سمعانی ).
یانکی
نامی است که مردم انگلستان به استهزا به مردم اتازونی داده اند و سپس از طرف جنوبی های آمریکا به شمالیها داده شده و اکنون در همه جا این نام از روی استهزا و خشم به امریکائیان اطلاق میشود. (از لاروس ).
یالتا
بندری به ساحل جنوبی شبه جزیره کریمه (قرم ) دارای 34100 تن جمعیت و بدانجا حمامهای معدنی است . در اواخر جنگ جهانی دوم (فوریه 1945 م .) در این شهر کنفرانسی از سران دول بزرگ جهان (روزولت ، استالین و چرچیل ) منعقد گردید.
یالیغ
به زبان مغولی کمان است و تمریالیغ، آهنین کمان یا سخت کمان . (یادداشت مولف ). و رجوع به حبیب السیر ج 1 ص 173 شود.
یاموم
جوجه کبوتر و بقول بعضی جوجه شترمرغ . (از تاج العروس ).
یانگ تسه کیانگ
یکی از رودهای بزرگ جهان و طویلترین رود چین که از تبت سرچشمه میگیرد و از چین مرکزی می گذرد ومسیر آن پنج هزار و پانصد کیلومتر است . (از لاروس ).
یاورآباد
دهی است از دهستان بیرگان بخش اردل شهرستان شهرکرد با 222 تن سکنه . آب آن از چشمه مروارید است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 10).
یال حسین
دهی است از دهستان جرگلان بخش مانه شهرستان بجنورد واقع در 32000 گزی شمال باختری مانه . دارای 105 تن سکنه است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9).
یالی قورت
دهی است از بخش قره آغاج شهرستان مراغه واقع در 3000 گزی جنوب باختری قره آغاج و238 تن سکنه دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 4).