لغت‌نامه دهخدا | کلماتی که با 'گ' شروع می شوند

سستی و کاهلی . (غیاث ) (آنندراج ). رجوع به گرانجان شود.

سخت جانی . رجوع به گرانجان شود.
باد با عزم او گرانجانی است
خاک با حلم او سبکباری است .

(جهانگشای جوینی ).

رجوع به گرائیدن و گراییدن شود.

عمل گرازیدن . رجوع به گرازیدن شود.

گرامافون . گرمافن . جعبه صوت . آلت حبس صوت است . دارای شکل مخصوص و تا حدی تکمیل گردیده است و صدا را بوسیله صفحه مدوری مجدداً تولید مینماید. تصور آلت حبس صوت قبل ازادیسن عالم معروف آمریکائی شده بود، ولی مشارالیه اولین بار آن را ساخت و در حقیقت میتوان او را مخترع آن شمرد، رفته رفته این آلت را تکمیل نمودند بطوری که امروزه صدا را بقسمی حبس مینمایند که طنین صوت اولیه را بخوبی میتوان تشخیص داد. این دستگاه از سه قسمت متمایز تشکیل یافته است : دستگاه اخذ، دستگاه ضبط و دستگاه مولد صوت . دستگاه اخذ شکل شیپوری را دارد که دهانه گشاد آن باز است و دهانه دیگر آن بوسیله پرده نازک فلزی بسته شده است ، در مرکز این حجاب سوزن ظریفی از عاج قرار داده اند. دستگاه ضبط عبارت است ازیک استوانه از موم سخت که در حول محور خود حرکت متشابه مینماید و سطح آن در مقابل نوک سوزن دستگاه اخذ قرار دارد (گاه به صورت صفحه مدوری است از ابونیت ).چون صدائی در مقابل دهانه دستگاه اخذ تولید گردد صفحه فلزی مرتعش میشود و سوزن در روی سطح موم یا ابونیت فرورفتگی هائی تولید مینماید. دستگاه مولد دارای یک حجاب است که در کنار آن سوزنی قرار دارد. چون استوانه یا صفحه را با همان حرکت که در موقع ضبط به آن داده بودیم در مقابل سوزن دستگاه مولد قرار دهیم ، سوزن بواسطه فرورفتگی ها بعینه همان ارتعاشات را تولیدو حجاب مولد صدائی ، نظیر صوت اولیه ایجاد مینماید.

سنگین اندام . چاق. فربه .

خسته و کوفته از خواب یا اندوه .

سخت جانی نمودن . دیر از جان گذشتن:
پیر چون گشتی گرانجانی مکن
گوسفند پیر قربانی مکن .

شیخ بهائی .

میل کردن .(صحاح الفرس ) (آنندراج ). رغبت کردن . (غیاث ). رغبت وخواهش و میل نمودن . (برهان ). رجوع به گراییدن شود.

از روی ناز و تکبر خرامنده و به راه رونده . (برهان ):
نوازنده بلبل به باغ اندرون
گرازنده آهو به راغ اندرون .

فردوسی .

رجوع به گرامافن شود.

کسی که بار گران دارد. سنگین بار. آنکه بار او سنگین است:
ساز سفرم هست و نوای حضرم هست
اسبان سبکبار و ستوران گرانبار.

فرخی .

گران تن . وزین . سنگین . عظیم الجثه .

کسی که گرانی در جسم او پدید آید بر اثر بیماری .

گراییده . رجوع به معانی گراییدن شود.

خوک نر که گراز باشد. (برهان ).

(ص نسبی ) منسوب به گراز در دلیری ، چنانکه گاوه منسوب به گاو. (فرهنگ رشیدی ).

بخشی است از دهستان کلارستاق مازندران . (سفرنامه مازندران و استرآباد رابینو بخش انگلیسی ص 108).

بسنگینی رفتن . ناراحت رفتن:
بر عین غین گشته ز خجلت ز عین مال
چون حرف غین بین که گرانبار میروم .

خاقانی (دیوان چ عبدالرسولی ص 652).

سخت حرکت . آنکه دیر بجنبد.

دیرپرنده . دیرپرواز. پرنده ای که به کندی بپرد:
شبی تیره چو کوهی زاغ بر سر
گران جنبش چو زاغی کوه بر پر.

نظامی .

یکی از طوایف ایل قشقایی ایران و مرکب از 250 خانوار است . در چهاردانگه سکونت دارند. (از جغرافیای سیاسی کیهان ص 81).

زبانه کشیدن . واَرزَدَن . شعله ور شدن .

لغت فرانسوی . رجوع به گرامافن شود.

سنگین بار شدن . دارای بار گران گشتن: پس به بلاد عبدالقیس شد و هر عرب که آنجا یافت همه را بکشت و هرکه بجست به ریگ بادیه بمرد و کس دست فراخواسته نکرد تا گرانبار نشود. (ترجمه تاریخ طبری بلعمی ).
سهی سروش از غم کمان وار شد
تهی گنجش از در گرانبار شد.

اسدی (گرشاسب نامه ).