لغت‌نامه دهخدا | کلماتی که با 'گ' شروع می شوند

نام سرزمینی است که در سواحل شمال آمریکای جنوبی در اقیانوس اطلس قرار گرفته و از طرف مغرب به گینه هلند (گینه جدید) و از طرف شرق و غرب به برزیل محدود است . مساحت آن 34750 میل مربع و جمعیت آن بالغ بر 29000 تن است . گینه یک سناتور و یک نماینده به مجلس ملی فرانسه میفرستد. این قلمرو توسط یک فرمانروا و یک شورای کل که دارای 16 عضو منتخب است اداره میشود. بیشتر اراضی آن جنگل و قسمت کلی از این سرزمین زیر کشت است . محصول عمده آن برنج ، غلات ، کاکائوو چغندر است . استخراج طلا رواج و اهمیت زیادی دارد.

دهی است از دهستان لاله آباد بخش مرکزی شهرستان بابل . واقع در 15هزارگزی جنوب باختری بابل و 3000 گزی شمال شوسه بابل به آمل . واقع در دشت و هوای آن معتدل و مرطوب و سکنه آن 50 تن است . آب آن از رودخانه کاری تامین میشود. و محصولات آن برنج و مختصر غلات ، پنبه ، صیفی ، کنف و نیشکر وشغل اهالی زراعت است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 3).

از دههای کلارستاق مازندران است . (سفرنامه رابینو ص 107 بخش انگلیسی ).

از دههای ساری است . (سفرنامه رابینو ص 120 بخش انگلیسی ).

نام نباتی است که آن را گیک پره نیز گویند. (از فرهنگ شعوری ج 2 ص 314).

قسمی از مرغان درازپای آبی است . (یادداشت به خط مولف ).

نام رودخانه کوچکی است میان رودسر و در حدود دومیلی شیره رود. (سفرنامه رابینو ص 18 انگلیسی و ص 38 ترجمه فارسی ).

دهی است از دهستان حومه بخش مرکزی شهرستان فومن . واقع در 5000 گزی خاور فومن و 3000 گزی جنوب بازار جمعه که راه شوسه به فومن و رشت دارد. محلی جلگه و هوای آن معتدل و مرطوب و سکنه آن 1642 تن است . آب آن از شاخ زر و استخر تامین میشود. محصول آن برنج ، توتون ، سیگار، ابریشم ، چای و مرغابی و شغل اهالی زراعت و صید است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 2).

یکی از بخشهای سه گانه شهرستان شاه آباد. مشخصات آن به شرح زیر است : از طرف شمال ، به بخشهای سرپل ذهاب ، کرند مرکزی ، شاه آباد، از طرف جنوب ، شهرستان ایلام از خاور به دهستان منصوری و بخش شیروان چرداول از طرف شمال باختری بخش مرکزی قصرشیرین و از باختر، بخش سومار.هوای بخش نسبت به پستی و بلندی اراضی متغیر است ...
ارتفاعات : در بخش گیلان غرب ، چهار رشته کوهستان وجود دارد... الف . کوههای شمالی دهستان دیره . گواور، کفرآور. ب - کوههای شمالی دره گیلان و چله که میان دره دیره و کفرآور و گواور واقع شده اند. ج - رشته سوم از سراب گیلان شروع شده در انتهای جنوب خاوری بخش به کوه مانشت متصل میگردد. د - رشته چهارم در جنوب و موازی با رشته سوم واقع شده و طول و عرض آن بیش از سه رشته مذکور است .
رودخانه های مهم : 1- رودخانه کفرآور. 2- رودخانه گیلان . 3- رودخانه کنگیر. 4- رودخانه کنگاش .
نواحی کوهستانی بخش که هوای آن معتدل میباشد. پوشیده از جنگل است و درختان آن عبارت است از بلوط بنه (پسته کوهی )، زال زالک ، کهکوم و غیره است . از جنگلهای این بخش در دهستان های گواور، سراب قنبر، سرچله ذغال تهیه شده به شهرهای کرمانشاه ، شاه آباد، قصرشیرین حمل میگردد و در بخش گیلان و دهستانهای آن بهترین مراتع ییلاقی و گرمسیری وجود دارد.
معادن : در این بخش انواع معادن نفت ، ذغال سنگ، گوگرد، آهن و غیره در نقاط مختلف دیده شده .
راه : راه شوسه شاه آباد به ایلام تقریباً از انتهای خاوری بخش از وسط دهستان گواور چله میگذرد. در محلی به نام سرچه شوسه گیلان از راه مذکور منشعب شده به گیلان غرب میرود و در حدود 15هزارگزی شمال باختری گیلان دو راه شده یکی از طریق دهستان دیده به سرپل ذهاب و دیگری به راه قصرشیرین و نفت شاه منتهی میگردد.
سازمان : بخش گیلان غرب از 6 دهستان و 118 آبادی تشکیل شده است . بنابر آمار بخش گیلان غرب از 118 آبادی تشکیل شده و جمعیت آن 39300 تن است . سکنه بخش از ایل معروف کلهر هستند. محصول عمده بخش : غلات ، حبوب ، لبنیات ، پنبه ، توتون و مختصر کتیرا، سقز، سریش ، هیزم و ذغال است . شغل عمده ساکنان آنجا زراعت و گله داری است . گله داران تابستان به ییلاق و زمستان به قشلاق رفته و در سیاه چادر و آلاچیقبه سر میبرند. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5).

نباتی است که از آن جاروب سازند. (آنندراج ) (فرهنگ شعوری ج 2 ص 313). جارو. گیاه جارو.

دهی است از دهستان سرشیوه بخش مریوان شهرستان سنندج . واقع در 40هزارگزی شمال خاوری دژ شاهپور و 6 هزارگزی شمال خاوری چالی سور. محلی کوهستانی و هوای آن سردسیر و سکنه آن 150 تن است . آب آن از چشمه تامین میشود. محصول آن غلات ، لبنیات و توتون و شغل اهالی زراعت و گله داری است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5).

به گفته حمداللّه مستوفی مصب سپیدرود است دردریای خزر. (نزهة القلوب چ اروپا مقاله سوم ص 217).توضیح اینکه رودخانه قزل اوزن پس از آنکه در منجیل به رودخانه شاهرود پیوست و تشکیل سپیدرود را داد به سوی دریای خزر جریان پیدا میکند. از منجیل تا کندلان مجرای آن بین دو کوه و بسیار باریک است اما از این نقطه به بعد دلتای وسیعی با شعبات بسیار از قبیل کیاجری یا صیقلان رودبار و حشمت رود و نورود تشکیل میدهدو شعبه اصلی آن در حسن کیاده به بحر خزر میریزد. (جغرافیای طبیعی کیهان ص 67). بدین ترتیب گیلان کوتم ظاهراً در محل حسن کیاده فعلی یا کمی اینسوی تر یا آنسوی تر جای داشته است اما حمداللّه مستوفی جای دیگر گوید: کوتم بندرگاهی است که از گرگان و طبرستان و شیروان کشتی بدانجا بیرون آید و حاصل عظیم دارد. از اینجا چنین مستفاد میشود که گیلان کوتم منقول در آن کتاب مبدل کوتم گیلان باشد، یعنی بندرگاه کوتم واقع در گیلان نه اینکه «گیلان کوتم » خود مستقلاً بر ناحیه ای اطلاق شود.

دهی است از دهستان زانوس رستاق بخش مرکزی شهرستان نوشهر. واقع در 40هزارگزی جنوب نوشهر و9هزارگزی پول . محلی کوهستانی و هوای آن سردسیر و سکنه آن 400 تن است . آب آن از چشمه تامین میشود. محصول آن غلات ، ارزن و لبنیات و شغل اهالی زراعت است . زمستان برای تامین معاش به قشلاق کجور میروند و شغل بیشتر آنها زغال سوزی و چوب بری است . در کوههای آن معدن مس و طلا وجود دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 3).

هرچیز گرد گردنده در زبان کودکان . (از یادداشت مولف ). قِلی قِلی : گیلی گیلی حوضک . دور و کنار سیزک ...

دهی است از دهستان قطور بخش حومه شهرستان خوی . واقع در 54هزارگزی جنوب باختری خوی در مسیر راه ارابه رو ترس آباد به قطور. محلی دامنه ، آب و هوای آن سردسیر و سالم و سکنه آن 198تن است . آب آن از دره نرس آباد تامین میشود. محصول آن غلات و شغل اهالی زراعت و گله داری و صنایع دستی آنان جاجیم بافی است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 4).

دهی است از دهستان سوسن بخش ایذه شهرستان اهواز. واقع در 48هزارگزی شمال خاوری ایذه . محلی کوهستانی و هوای آن معتدل و سکنه آن 295 تن است . آب آن از چشمه تامین میشود. محصول آن غلات و شغل اهالی آن زراعت است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 6).

دهی است از دهستان پل رودبار بخش رودسر شهرستان لاهیجان . واقع در 10500 گزی جنوب خاوری رودسر و کنار راه شوسه رودسر به شهسوار. محلی جلگه و هوای معتدل و مرطوب و سکنه آن 315 تن است . آب آن از پل رود تامین میشود. محصول آن برنج و کنف و شغل اهالی زراعت است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 2).

غلتیدن چیز گرد و مدور بر سطحی . (یادداشت مولف ). قل قل خوردن . غلطان رفتن شی مدور بر سطحی .

افتان و خیزان تلوتلو خوردن . چون مستان به هر سوی متمایل شدن و رفتن .

دستگاهی است چهارچوب مانند که بر بدنه داخلی دوچوبه عمودی آن تیغه ای بران داخل کشو و یا بر روی ریل آهنی حرکت کند و بر پشت تیغه مذکور شی سنگینی نصب شده است که چون تیغه را از فراز آن رها کند بر اثر سنگینی بسیار بسرعت و فشار فرود آید و گردن متهم را که در قسمت تحتانی دستگاه قرار داده اند، قطع کند. تیغه مذکور در آغاز چون تیغه تبر و غیره مستطیل شکل بود و سپس برای بهتر قطع کردن گردن متهم مثلث شکل ساخته شد. و قبل از آنکه به صورت کنونی خود درآید به صورت خشن تر و سطبرتری در اسکاتلند و انگلیس و اسپانیا و بسیاری از کشورهای دیگر موجود بوده است و نمونه هایی از آن در موزه شهر ادین بورگ دیده میشود و نام آن میدن بوده است . در ایتالیا در قرن 13م . به نام مانائیا خوانده میشد. این دستگاه پس از آنکه در سال 1632م . به کار رفت تا یکصد سال بعد بدون مصرف ماند. بعدها در فرانسه دکتر گیوتین در 1789 م . به مجلس موسسان آن کشور پیشنهاد کرد که از آن استفاده شود. و برای نخستین بار در 20 ماه مارس سال 1792م . مجلس ، با به کار بردن آن موافقت کرد و در 25 آوریل همان سال به مرحله عمل درآمد و از این تاریخ به بعد آن دستگاه به نام پیشنهادکننده آن به دستگاه گیوتین معروف گردید. (از دائرة المعارف بریتانیکا و لاروس بزرگ). رجوع به گیوتین (دکتر ژوزف ) شود.

دهی است از دهستان اسفندآباد بخش قروه شهرستان سنندج .واقع در 37هزارگزی شمال قروه کنار رود بایتمر. محلی تپه ماهور و هوای آن سردسیر و سکنه آن 148 تن است . آب آن از چشمه تامین میشود. محصول آن غلات و لبنیات و شغل اهالی زراعت و گله داری و صنایع دستی زنان جاجیم و گلیم بافی است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5).

صاحب آنندراج و شعوری (ج 2 ورق 310) آن را به معنی کرمکهایی نوشته اند که در آب مکون شوند. اما در جای دیگر دیده نشد.

دهی است از دهستان درجزین بخش رزن شهرستان همدان . واقع در 14هزارگزی جنوب رزن و 6 هزارگزی خاور رزن به همدان . محلی جلگه و هوای آن سردسیر و سکنه آن 375 تن است . آب آن از قنات تامین میشود. محصول عمده آن غلات ، حبوب ، صیفی و لبنیات و شغل اهالی زراعت و گله داری است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5).