خیوشان
نام شهریست از خراسان بنزدیک نیشابور. (از آنندراج ) (از ناظم الاطباء). اما این کلمه دگرگون شده خبوشان است . رجوع به خبوشان شود.
خیوط
ج ِ خیط. (منتهی الارب ) (از تاج العروس ) (از لسان العرب ).
خیوق
معرب خیوه که شهریست بخوارزم . (یادداشت بخط مولف ). رجوع به خیوه شود.
خیوقی
منسوب به خیوق. (یادداشت مولف ). از مردم خیوه . اهل خیوه . رجوع به خیوه شود.
خیول
ج ِ خیل . (منتهی الارب ) (از تاج العروس ) (از لسان العرب ). رجوع به خیل شود: بفرمود تا بزمگاه او بتعبیه خیول و تغشیه فیول بیاراستند. (ترجمه تاریخ یمینی ). فیول و خیول سلطان بهدم آن حصار و آن دیوار برجوشیدند. (ترجمه تاریخ یمینی ). و در شب بکنار خیول تراکمه رسیدند. (جهانگشای جوینی ). بعد از سه سال در بازار میروم و خواجه را می بینم با خیل و خیول و نبال و جمال . (جهانگشای جوینی ).
خیوم
ترسیدن . خیم . خیمان . خیمومة. خیام .
مکر و حیله نمودن پس رجوع کردن بر آن . خیم . خیمان . خیمومة. خیام . برداشتن پای . (منتهی الارب ) (از تاج العروس ) (از لسان العرب ). خیم . خیمومة. خیمان . خیام .
خیوه چی
دهی است از دهستان آتابای بخش مرکزی شهرستان گنبدقابوس ، واقعدر 15 هزارگزی جنوب باختری گنبدقابوس . دارای 360 تن سکنه . آب آن از رودخانه گرگان و محصول آن غلات دیمی و حبوبات و لبنیات و شغل اهالی زراعت و گله داری و از صنایع دستی زنان قالیچه بافی و راه مالرو است مردم آنجا چادر نشین اند. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 3).
خیهفعاء
بچه سگ از گرگ ماده . (منتهی الارب ) (از تاج العروس ) (از لسان العرب ). خیهفعی .
خیهفعی
بچه سگ از گرگ ماده . خیهفعاء. (منتهی الارب ) (از تاج العروس ) (از لسان العرب ).
خییل
مصغر خال یعنی نقطه سیاه کوچک که بر اندام باشد و یا نشان کوچک . (از منتهی الارب ) (از تاج العروس ) (از لسان العرب ).
خارخسک
خاری باشد سه پهلو بهترین آن بستانی بود و آن را مغربیان حمص الامیر خوانند معتدل است و آن را در جای که کک بسیار باشد بیفشانند همه بمیرند. (آنندراج )(برهان قاطع). نام نباتی است که در خرابه ها و نزدیک آبها می روید شاخه های آن بر روی زمین پهن شود و خار آن چون بر پای پیل رود فریاد برآورد و در دواها بکاربرند. (انجمن آرای ناصری ). گیاهی است که دارای ساقه های دراز و چترهائی کم گل و دانه هائی است که برجستگیهای روی آن بصورت خارهای کوچک و منحنی در آمده و به لباس می چسبد. (گیاه شناسی حسین گل گلاب ص 236). بستیباج . شکوهنج . شکوهج .
تخمی است خاردار که بدواها بکار آید. (فهرست مخزن الادویه ) (بحر الجواهر). رجوع به خسک شود. خَنجَک و آن خاری باشد سه پهلو از آهن که در روز جنگ برای مجروح شدن دست اسبان در میدان ریزند و چنانکه گفته اند:
خسک در گذرگاه کین ریختند
نقیبان خروشیدن انگیختند.
(از آنندراج ).
خارشتر
گیاهی است خاردار با گل های خوشه ای به رنگ سرخ یا سفید و برگ های کرکدار، عرق آن برای شستشوی کلیه مفید است .
خارکن
کننده خار. (شرفنامه منیری ). شخصی که پیوسته خار را از زمین بکند. (آنندراج ) (برهان قاطع). کسی که از زمین خار کند و بفروشد. حاطِب:
چنین گفت با خارکن شهریار
که از گوسفندش بدانی شمار.
فردوسی .
خاسی ء
رانده شده ، دور داشته .
خاشاک
خاشه
. (آنندراج ) (انجمن آرای ناصری ). ساق علف و چوب و ریزه های باریک و خار وخس با خاک آمیخته . (برهان قاطع). ریزه کاه با خاک بهم آمیخته و خاشه . (شرفنامه منیری ) (فرهنگ شعوری ج 1 ورق 369). قذاة، عَذَب . (منتهی الارب ) (اقرب الموارد). عقاقیر. (السامی فی الاسامی ). آشغال:
گفت با خرگوش خانه خان من
خیز خاشاکت از او بیرون فکن .
رودکی .
خالکوبی
عمل نقش زنی به وسیله سوزن بر پوست بدن .
خرناس
خرخر موجود خوابیده .
خاصره
استخوانی است مسطح و پهن و درشت که به دور خود پیچ خورده و شبیه به یک بال می باشد و آن استخوان با استخوان دیگر نظیر خود، استخوان خاجی لگن خاصره را می سازد.