جامع تبریز
مولف مرآت البلدان آرد: چند مسجد معتبر آباد و خراب در شهر تبریز است که هریک صلاحیت این اسم را دارد، از جمله مسجد جامع، که ظن غالب این است که در عهد خلفای بنی عباس بنا شده باشد، لکن بعدها خراب شده و مجدداً آن را بنا کرده اند. و مساجد دیگر: مسجد مظفر معروف به مسجد جهانشاه ، مسجد علی شاه ، مسجد حسن پاشا که در 885 ه' .ق . ساخته شده است ، مسجد استاد شاگرد که در 840 ه' .ق . بنا شده است . (از مرآت البلدان ج 4 ص 99).
جام حمام
طاسی که بدان آب بر سر ریزند:
چنان زآتش آن چهره گرم شد صحبت
که ساغر از عرق باده جام حمام است .
تاثیر (از آنندراج ).
جام زن
زننده برجام . نوعی فالگیر. کسی که به طریق خاصی با جام فال گیرد. طاس بین . رجوع به همین کلمه شود.
جامع ابهر
مسجد جامع ابهر. مولف مرآت البلدان آرد: این مسجد در سنه 888 ه' . ق. ساخته شده است ،و دو در دارد: یکی طرف مشرق و دیگری طرف مغرب . صحن آن هشت ذرع ، عرض و دوازده ذرع طول دارد و حوض عمیقی دارد که مخروبه است . مقصوره و ایوان سمت جنوب مسجد واقع و دو منار کاشی در دو گوشه ایوان ساخته شده و دو شبستان آن در سمت مشرق و مغرب ایوان واقع شده است . تاریخ بنا و بانی اولی مسجد در سنگ مرمری نوشته شده ولی نام بانی و تاریخ بنا محو شده است . گویند یکی از امراء صفویه آن را تعمیر کرده و عبداللّه میرزا پسر فتحعلی شاه نیز آن را تعمیر کرده است . این مسجد دو محله ابهر را از هم جدا میکند و خود آن در محله قدیم درمشرق قصبه واقع شده است . (از مرآت البلدان ج 4 ص 96).
جامعالکاظمیة
="line-height: 25px;">
متاسفانه نتیجه ای برای جستجوی جامعالکاظمیة در لغتنامه دهخدا یافته نشد.
برای جستجوی بهتر:
- در نوشتن املای کلمه خود بیشتر دقت کنید.
- در نوار جستجو بجای حروفی که نمیدانید از خط فاصله (-) استفاده کنید. مانند:( س-ر، یا سر-س-ان)
- در نوار جستجو می توانید ستاره (*) را برای تعداد نا معلومی از حروف بکار برید مانند: نمایشگ*، یا *وستان.
جامع تویسرکان
مولف مرآت البلدان آرد: مسجد جامع اولی بکلی منهدم شده و آثاری از آن باقی نمانده و تاریخ آن معلوم نیست و بجای آن مسجدی است که یک شبستان دارد و حدود صدسال از بنای آن میگذرد. (از مرآت البلدان ج 4 ص 99).
جام حیدری
رطل گران . جام یک منی . جام ده منی:
کیست نیاز من کند یک دو سه جام حیدری
تا بنمایم ای صنم آینه سکندری .
ناصرعلی (از آنندراج ).
جامع احمر
مسجدی است در شارع الجامع الاحمر. این مسجد را سلیمان آغا سلحدار بنا کرده است . (از تاریخ المساجد الاثریه ص 360).
جامعاللحم
قنطوریون است و جیره را نیز نامند. (تذکره ضریر انطاکی ص 106) (تحفه حکیم مومن ).
جامع تهران
مسجد جامع قدیم تهران یکمرتبه بنا نشده بلکه بتدریج ساخته شده است و از قرائن چنین برمی آید که در عهد شاه عباس ثانی در 1072 ه' .ق . باهتمام رضی الدین نامی ساخته شده است . جامع جدید تهران که به مسجد شاه معروف است و اقامه نماز جمعه در آن میشود، از بناهای خیریه فتحعلی شاه قاجار است که تاریخ بنای آن در ایوان طرف جنوبی 1229ه' .ق . ضبط شده است ، بنای مسجد عالی و وسیع و دارای گنبد مذهّب و شبستانهای بزرگی است . (از مرآت البلدان ج 4 صص 99 - 101).
جامخ
از جَمخ . متکبر. (اقرب الموارد) (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). خودفروش . نازنده . مباهات کننده . ج ، جُمًّخ .
جامع اردستان
مولف مرآت البلدان آرد: مسجدی است بسیار عالی و باصفا دارای چهارایوان بزرگ و گنبد رفیعی شبیه گنبد حضرت امیرالمومنین (ع ) در سمت قبله میباشد که بسیار خوش منظر است . در مسجد کتیبه هائی بخط کوفی وجود دارد و زیر صحن شبستان بزرگی وجود دارد و شش در دارد. بانی آن معلوم نیست و ظاهراً هشتصد سال پیش ساخته شده و در سمت غربی آن مدرسه و در سمت شرقی آن تکیه ای است و در محل اتصال بام مسجد به مدرسه مناره ای بلند است که در سر آن گلدسته ای وجود داشته و فعلا گلدسته خراب شده و مناره و آب انبار بزرگی دارد که در زمستان آب برای تمام تابستان و بهار ذخیره میکند. (از مرآت البلدان ج 4 ص 96).
جامعالمحاربی
جاحظ آرد: شیخی صالح و خطیبی خوش بیان بود. وی هنگامی که حجاج شهر واسط را بنا کرد بدو گفت : آن را در غیر شهر خود بنا کردی و برای غیر فرزندانت به ارث گذاشتی . هنگامی که حجاج از عدم اطاعت و نقمت مذهب و سخط طریقت مردم عراق شکایت کرد، جامع به او گفت : اگر ترا دوست میداشتند فرمانت می بردند، آگاه باش مردم ترا بر نسب و وطن و لذتهایت بدگوئی نمیکنند. تو آن کن که ترا بدانان نزدیک میسازد و کاری مکن که از آنان دور شوی ، تندرستی را از زبردستان بخواه و به زیردستان عطا کن ، پس از وعید وعده بده و پس از وعده وعید کن . حجاج گفت : بخدا سوگند بنی لکیعه را با شمشیر به اطاعت درآوردم . جامع گفت چنین نیست چون شمشیربا شمشیر برخورد اختیار از دست میرود. حجاج گفت در آن هنگام اختیار با خداست . جامع گفت : آری ، لیکن تو ندانی آخر آن را برای چه کسی قرار میدهد. حجاج در خشم شد و گفت : یا هناه تو ازمردم طائفه محاربی . جامع بیت زیر را در جواب گفت :
و للحرب سُمّینا و کان محارباً
اذا ماالقنا امسی من الطعن احمرا .
حجاج گفت :سوگند بخدا زبانت را بیرون میکشم و به رخسارت میکوبم . جامع گفت : اگر راست گوئیم ترا بخشم می آوریم ، و اگر ترا فریب دهیم خدا را بخشم می آوریم و خشم امیر آسانتر از خشم خداست . حجاج گفت آری ، و آرام گرفت و به پاره ای از کارهای خود پرداخت و جامع در صف لشکریان شام متواری شد و خود را بلشگریان عراق رسانید... (از البیان والتبیین چ 2 قاهره صص 112 - 113). و رجوع به عقدالفرید و عیون الاخبار شود.
جامع جاولیه
دو مسجد است یکی در غزه و دیگری در خلیل که آنها را امیرسنجر جاولی بنا کرده است . (از تاریخ المساجد الاثریه ص 124 ببعد). و رجوع به کتاب مزبور صفحات یاد شده شود.
جام خالی دادن
قدح تهی به دست دیگران دادن .
کنایه از فریب دادن . چه ساقی ، سیه مست (بدمست ) را از روی امتحان جام خالی میدهد. (آنندراج ). از مصطلحات امتحان کردن ساقی هوش مست را. (غیاث اللغات ):
ساقی دوران به ما امروز در بزم طرب
جام خالی میدهد گویا دلش از ما پر است .
اشرف (از آنندراج ).
جام ستاندن
جام گرفتن . جام بدست آوردن . از دست کسی جام گرفتن .
جامع ازبک
مسجدی است که امیر ازبک حدود سال 882 ه' .ق . بنا کرده است . این مسجد در «شارع الموسکی » در میدان «الملکة فریدة» واقع است و در سال 1286 ه' .ق . خراب شده است . (ذیل تاریخ المساجد الاثریه ص 86).
جامع المدینه
مسجد الرسول . مسجد النبی . رجوع به مسجد النبی شود.
جامع جدید شیراز
این جامع به مسجد نو معروف است و اتابک سعدبن زنگی آن را در 615 ه' .ق . بنا کرده است . از بنای اتابکی جز یک طاق باقی نمانده . صادقخان زند تجدید عمارت آن کرده است و دیگر بار فریدون میرزای فرمانفرما یک شبستان در آن ساخت و بعداً حاج میرزا علی اکبرخان قوام الملک آن را تجدید عمارت کرد. (از مرآت البلدان ج 4 ص 108). جامع دیگری در شیراز هست که آن را مسجد وکیل گویند و آن را کریمخان زند بعد از 1180 ه' .ق . بنا کرد. این مسجد قابل هرگونه توصیف است . در جنب مسجد کریمخان بنای مدرسه ای نهاد که تمام نشد. (از مرآت البلدان ج 4 ص 108).