لغت‌نامه دهخدا | کلماتی که با 'ج' شروع می شوند

سلطان آباد عراق را که مشهور به شهرنو میباشد سپهدار بنا کرده و مقارن ساختن شهر مسجدی در ارک بنا کرده و مسجدی دیگر ساخت که به اسم آخوند ملامحمد علی معروف است و تاریخ بنای هردو مسجد با تاریخ بنای شهر تفاوتی ندارد. (از مرآت البلدان ج 4 ص 109).

مسجدی است در بغداد که ظاهراً از بناهای محمدبن خواجه رشیدالدین فضل اللّه صاحب جامعالتواریخ باشد و قبر وی در همین جامع است لیکن برخی گفته اند قبر محمدبن اسماعیل بن جعفر الصادق (ع ) رئیس اسماعیلیه است ولی بنظر میرسد که نادرست باشد چه محمد به مصر رفته بود و وفات او در بغداد نبوده است . (از تاریخ العراق بین احتلالین ج 2 صص 47 - 48).

="line-height: 25px;"> متاسفانه نتیجه ای برای جستجوی جامعة الخرطوم در لغتنامه دهخدا یافته نشد.

برای جستجوی بهتر:
- در نوشتن املای کلمه خود بیشتر دقت کنید.
- در نوار جستجو بجای حروفی که نمیدانید از خط فاصله (-) استفاده کنید. مانند:( س-ر، یا سر-س-ان)
- در نوار جستجو می توانید ستاره (*) را برای تعداد نا معلومی از حروف بکار برید مانند: نمایشگ*، یا *وستان.

یا فرعونی جام . کنایه از جام بسیار کلان . پیاله بزرگ. مولف غیاث اللغات گوید: فرعون را جامی بود از زر که چهار کس آن را در مجلس بدور می آوردند. (غیاث اللغات ). فرعون جامی داشت از طلا که چهار تن یا هفت تن اطراف آن را گرفته بدور میگرداندند و چون مجلس شراب به آخر میرسیدآن جام را به ندما و خاصان خود می بخشید:
می دیرینه گساریم به فرعونی جام
از کف سیم بناگوشی با کف خضیب .

منوچهری .

مسجدی است که در میدان زین العابدین قرار گرفته است . مطابق بعض روایات سر زیدبن علی بن الحسین (ع ) پیشوای فرقه زیدیه درآنجا به خاک سپرده شده است . (از تاریخ المساجد الاثریه ص 94 ببعد). و رجوع به کتاب فوق صفحات مزبور شود.

از قدیمترین مساجد اسکندریه و در سوق العطارین واقع و به جامع الجیوشی معروف است . (از تاریخ المساجد الاثریه ص 65 - 66). و رجوع به جامع جیوشی شود.

جامعی است به بغداد این جامع از بناهای خواجه مرجان یکی از والیان بغداداست . وی در تعمیر و تاسیس بناهای خیریه آثار نیکوئی بجا گذاشته است که از جمله آنها این مدرسه است که معروف به جامع مرجان می باشد. از لحاظ استحکام و ظرافت کم نظیر است و پیوسته محل تدریس و تحصیل علوم بوده و تاکنون هم معمور است . مرجان این مدرسه را در تاریخ 758 ه' .ق . وقف و موقوفاتی نیز برای آن تعیین کرده است . (از تاریخ العراق بین احتلالین ج 2 ص 84 ببعد).

="line-height: 25px;"> متاسفانه نتیجه ای برای جستجوی جامعة السوریه در لغتنامه دهخدا یافته نشد.

برای جستجوی بهتر:
- در نوشتن املای کلمه خود بیشتر دقت کنید.
- در نوار جستجو بجای حروفی که نمیدانید از خط فاصله (-) استفاده کنید. مانند:( س-ر، یا سر-س-ان)
- در نوار جستجو می توانید ستاره (*) را برای تعداد نا معلومی از حروف بکار برید مانند: نمایشگ*، یا *وستان.

نام پیاله ای که فریدون با آن شراب میخورد. پیاله خاص فریدون . جام شرابخوری فریدون .

کنایه از جام کلان . پیاله بزرگ. جام سلطنتی . جام شاهی . جام کسری . جام فرعون . رجوع به جام کسری و جام فرعون شود:
هست در دست چپت جام فریدون راستی
هرچه زآنسو می ستانی از کرم زین سو ببخش .

امیرخسرو (از آنندراج ).

مسجدی است قدیمی به ساری ، مولف مرآت البلدان گوید: نسبت بنای این جامع را به خلفای بنی عباس خاصه هارون الرشید میدهند. سه گنبد که در قدیم آتشکده بوده و عقیده بعضی این است که سر سلم و تور و ایرج پسران فریدون آنجا مدفون است حالا کریاس مسجد است . این مسجد را مازیاربن قارون هشتصد سال قبل تعمیر یا بنا کرده است . (از مرآت البلدان ج 4 ص 105).

مسجد معروفی است در مصر. یاقوت حموی آرد: این مسجد در موضع مرتفع بی درخت و گیاهی که در تصرف قتیبةبن کلثوم تجیبی بود بنا شده است . چون عمروبن عاص پس از فتح اسکندریه به فسطاط برگشت از قتیبةبن کلثوم خواست که خانه خود را مسجد کند قتیبة نیز آن را به مسلمانان داد و بسال 21 ه' .ق . بنای مسجد آغاز شد و هشتاد تن از بزرگان صحابه از جمله زبیربن عوام و مقدادبن اسود و عبادةبن صامت و ابوالدرداء و ابوذر غفاری و نظائر آنان در بناء آن شرکت داشتند. طول مسجد پنجاه ذراع و عرض آن سی ذراع است . گویند اندکی صاروج در آن بکار رفته بود تا در زمان ولیدبن عبدالملک که مساجد را تجدید بنا میکرد بدست قرةبن شریک بصورت کنونی بنا شد. سپس در سال 53 مسلمةبن مخلد انصاری که از جانب معاویه به حکومت مصر رسید آن را وسعت داده و سفیدکاری و تزیین کرده و بر ابهت آن افزود و بسال 93 قرةبن شریک عبسی حاکم مصر بدستور ولیدبن عبدالملک آن راویران کرده و از نو بنا نهاد و در زیبایی آن کوشید و چون بسال 133 صالح بن علی بن عبداللّه بن عباس از جانب سفاح والی مصر شد بر وسعت آن بیفزود و گویند خانه زبیربن عوام را جزء مسجد کرد و باز بسال 175 چون موسی بن عیسی از جانب هارون الرشید حاکم مصر گشت آن را وسیعتر کرد و نیز عبداللّه بن ظاهربن حسین که بسال 211 برای جنگ با خوارج به مصر رفت فرمود تا بر جانب غربی آن مقداری افزودند و همچنین بسال 258 بدستور معتصم خلیفه عباسی حاکم وقت ابوایوب احمدبن محمد مسجد را توسعه داد و بسال 275 حریقی در جامع روی داد و خمارویه بن احمدبن طولون آن را تعمیر کرد و نام خود را بر بالای آن نوشت . و در سال 336 ابوحفص عمر قاضی عباسی آن را توسعه داد و بسال 357 محمدبن عبداللّه بن خازن رواقی بمقدار نه ذراع بر آن افزود و پیش از اتمام آن درگذشت وپسرش علی آن را تمام کرد. سپس بسال 378 بدستور وزیریعقوب یوسف بن کلس فواره ای به زیر قبه بیت المال افزود. سپس الحاکم کاشی های آن را برکند و سفید نمود. (از معجم البلدان ). این جامع در دوره خلفاء فاطمی بمنتهی درجه مجد و عظمت خود رسید. ناصرخسرو که بسال 439 آن را دیده چنین آرد: این مسجد بر روی چهار ستون از مرمر قرار گرفته و دیوارهای محراب آن با لوحه مرمر سفید که بر روی آنها آیات قرآن مجید با خطی زیبا نوشته شده ، پوشیده گردیده و چهار سمت آن را بازار فراگرفته است و ابواب آن در بازار باز میشود. این مسجد را تاج الجوامع و جامع عتیق نیز گویند و تنها محل عبادت و اقامه جمعه نیست بلکه تمام امور قضائی و سیاسی در آن انجام می یافت و محل اجتماعات علمی بود. بسال 564 ه' .ق . فسطاط را از ترس استیلای صلیبیان بر آن آتش زدند و مدت 54 روز در آتش میسوخت و در این حریق جامع عمرو نیز درهم فروریخت . سپس بنای آن تجدید گشت وتعمیرات فراوانی در آن شده و آخرین آن در دوره عثمانی و بسال 1212 ه' .ق . بدست امیر مرادبک بود. پس از آن محمدعلی پاشا بسال 1300 ه' .ق . اصلاحاتی در آن کرده و موقوفاتی برای آن قرار داد. از نظر باستان شناسی در این مسجد کاوشهائی شده و آثاری بدست آمده است .(از تاریخ المساجد الاثریه ص 26 ببعد). و رجوع به معجم البلدان و تاریخ المساجد الاثریه صفحات مزبور شود.

این مسجد در سمت شرقی مرند در محله قنبرچشمه واقع شده و در آن رو به مغرب است و در طرف چپ مدخل مسجد دری به مقصوره باز میشود که این مضمون «امر بتجدید العمارة الصدر الکبیر خواجه حسین بن سیف الدین محمودبن تاج خواجه اواخر شهر شوال سنه هفتصدو چهل » نوشته شده است . (از مرآت البلدان ج 4 ص 120).

="line-height: 25px;"> متاسفانه نتیجه ای برای جستجوی جامعة العبریه در لغتنامه دهخدا یافته نشد.

برای جستجوی بهتر:
- در نوشتن املای کلمه خود بیشتر دقت کنید.
- در نوار جستجو بجای حروفی که نمیدانید از خط فاصله (-) استفاده کنید. مانند:( س-ر، یا سر-س-ان)
- در نوار جستجو می توانید ستاره (*) را برای تعداد نا معلومی از حروف بکار برید مانند: نمایشگ*، یا *وستان.

نام حاکم تهته است . وی از لشکر ارغون شکست یافته به گجرات آمد و دختر خود را به سلطان داد و به وقت شکست سلطان بهادر به دست لشکریان گرفتار آمد و شب هنگام محافظانش او را از ترس آنکه فرار کند بقتل رساندند. (از تاریخ شاهی ص 140).

مسجدی است در ساوجبلاغ آن را بداق سلطان بن شیرخان بن شیخ حیدرخان مکری در سال 1089 ه' .ق . بنا کرده و موقوفاتی برای آن قرار داده است . (از مرآت البلدان ج 4 ص 105).

همان مسجد عتیق است . رجوع به جامع عتیق شود.

یاقوت چنین آرد: در مرو دو جامع هست که یکی جامع حنفیه و دیگری جامع شافعیه است و هر دو در یک حصار قرار گرفته اند. (معجم البلدان ج 8 ص 35). و مولف مرآت البلدان آرد: ابومسلم مروزی که در سنه 130 ه' .ق . در مرو و آن حدود استیلا یافت در سنوات اقتدار و تسلط خود این جامع را بساخت . (از مرآت البلدان ج 4 ص 120).

="line-height: 25px;"> متاسفانه نتیجه ای برای جستجوی جامعة القدیس یوسف در لغتنامه دهخدا یافته نشد.

برای جستجوی بهتر:
- در نوشتن املای کلمه خود بیشتر دقت کنید.
- در نوار جستجو بجای حروفی که نمیدانید از خط فاصله (-) استفاده کنید. مانند:( س-ر، یا سر-س-ان)
- در نوار جستجو می توانید ستاره (*) را برای تعداد نا معلومی از حروف بکار برید مانند: نمایشگ*، یا *وستان.

مصغّر جام . جام خرد. جام کوچک . پیاله کوچک .

مسجدی است در سبزوار که گویند خواجه علی موید آخرین حکمران سربداریه که معاصر امیر تیمور بوده و به خدمت او شتافته است ، بنا کرده . این مسجد چندین بار مرمت و تعمیر شده و ضمن تعمیر آب انبار سنگی پیدا شد که چند شعر بروی آن مرتسم بود از جمله شعر زیر است که ماده تاریخ میباشد:
معمار صنع از پی تاریخ سال گفت
یکتای مسجد آمده چون مسجدالحرام .
اگر شعر ماده تاریخ باشد مسجد در عصر صفویه سال 1044 ه' .ق . بنا شده است . (ازمرآت البلدان ج 4 ص 105).