جستجو

ضدوان
کوهی است . ابن مقبل گوید:
فصبّحْن َ من ماء الوحیدین نقرة
بمیزان رعم اذ بدا ضدوان .
ابن المعلی از خالد آرد که ... صدوان (به صاد مهمله ) دوکوهند. (معجم البلدان ). ضَدَوان دو کوهست ، ضَدَیان بالیاء مثله . (منتهی الارب ).
ضراسی
ج ِ ضَریس . (منتهی الارب ).
ضرب الاجل
مدّت نهادن .
ضرجع
پلنگ. (منتهی الارب ) (مهذب الاسماء). نمر. (فهرست مخزن الادویه ). ج ، ضراجع.
ضدی
خشم گرفتن . (منتهی الارب ).
ضراط
تیز. (منتهی الارب ) (منتخب اللغات ). آواز تیز. (منتهی الارب ). ضِرطه . ضرط. ریحی که به آواز از اسفل شکم برآید. (غیاث ) (آنندراج ). بادی که به آواز از مردم جدا شود. باد بُن ِ آدمی . (دهار): و جایگاه وزارت به اصیل روغدی تفویض کرد، اودر ابتدا نحّاسی بود در دیوان در جمع صدور و اعیان بی دهشت ضراط و حباق از او روان . (جهانگشای جوینی ).
ضربت
ضربه . رجوع به ضربه شود. زَخم . یک بار زدن . ج ، ضربات: مردی از مسلمانان نامش واصل بن عمرو حمله کرد و روی به خاقان نهاد و او را یک ضربت بزد بر میان خود و خود از سرش بینداخت . (ترجمه طبری بلعمی ).
بر مگسی خوب نیست ضربت فرهاد.

ناصرخسرو.

ضرح
پوست . پوست تنک ، یا عام است . (منتهی الارب ).
ضحیم
[ ض َ ] (ع ص ) کسی که کجی در دهان و یا بگردن و یا در زنخدان او باشد. (غیاث ) (آنندراج ).
ضدیان
دو کوهند. ضدَوان . (منتهی الارب ).
ضراطمی
باله (؟ ) سطبر برآمده . (منتهی الارب ). من الارکاب ای الفروج الضخم الجافی المکتنز المرتفع.
ضرب خانه
ضرابخانه . میخکده . دارالضرب .
ضرداخ
نخلة ضرداخ ; خرمابن بهتر و برگزیده و نجیب . (منتهی الارب ).
ضدیت
مخالفت . عداوت .
ضراعت
فروتنی نمودن .
  • خواری نمودن . (تاج المصادر).خوار و حقیر گردیدن . (منتهی الارب ). بزاری خواستن . زاری کردن . خواری و زاری نمودن . زاریدن .
  • سست و ناتوان گردیدن . (منتهی الارب ). ضعیف شدن . (زوزنی ).
  • رام شدن . (منتهی الارب ). استکانت . تضرع . عجز. (غیاث ). ابتهال: حق طاعت و ضراعت او به تیسیر امل و تقریر عمل به ادا رسانید. (ترجمه تاریخ یمینی ص 337). پیران و سالخوردگان بر سبیل ضراعت پیش خان آیند و دعا گویند. (جهانگشای جوینی ).
    آن امیران درشفاعت آمدند
    وآن مریدان در ضراعت آمدند.

    مولوی .

  • ضرب خوردگی
    حالت و چگونگی ضرب خورده .
    ضردخ
    کلان از هر چیزی . (منتهی الارب ).
    ضخ
    اشک . (منتهی الارب ) (منتخب اللغات ).
  • (اِمص ) امتداد بول .
  • پاشیدگی آب . (منتهی الارب ).
  • (مص ) چکیدن آب . (منتخب اللغات ).
  • شاشیدن . (منتهی الارب ). دیر شاشیدن . (منتخب اللغات ).
  • ضدید
    همتا. (منتهی الارب ). مانند. (منتخب اللغات ). ندّ.
  • ناهمتا. (منتهی الارب ) (مهذب الاسماء). مخالف . (منتخب اللغات ). از لغات اضداد است .
  • ضراغم
    ج ِ ضِرغام .