یویه
مصحف یوبه . رجوع به پویه و یوبه شود.
یهود
شهری از شهرهای دانیال بود که فعلاً آن را یهودیه گویند، به مسافت 10 میل در مشرق یافا ودارای 000،100 تن نفوس است . (از قاموس کتاب مقدس ).
یهیاه
یه یه . یهیا. (از تاج العروس ج 9 ص 424). رجوع به یهیا شود.
ییلاقات
ج ِ ییلاق، به معنی تابستانگاه . (یادداشت مولف ). و رجوع به ییلاق شود.
یهودا
نام برادر یوسف علیه السلام است از مادر دیگر. (برهان ). نام پسر یعقوب و برادر یوسف . (ناظم الاطباء). نام پسر یعقوب و برادر یوسف . مادر وی لیا بود. (یادداشت مولف ). نام برادر کلان یوسف (ع ) که از مادر دیگر بود. (آنندراج ). نام ارشد اولاد حضرت یعقوب علیه السلام است ، از لایا (لیا) تولد یافته ، حضرت داود و ملوک بنی اسرائیل و حضرت عیسی علیه السلام از نسل این شخص بوده اند. چهارمین پسر یعقوب که در بین النهرین تولد یافت و چون مادرش هنگام ولادت نهایت شکرگزاری را داشت بدان واسطه بدین اسم نامیده شد. (از قاموس کتاب مقدس ):
چو یوسف نیست کز قحطم رهاند
مرا چه ابن یامین چه یهودا.
خاقانی .
یهیدن
ویران کردن و خراب کردن و فاسد کردن وتلف کردن و پایمال کردن و محو کردن . (ناظم الاطباء). فراهم کردن و برهم زدن و خراب کردن مانند فراهم آوردن و برهم زدن خانه و عمارت . (از شعوری ج 2 ورق 447).
ییلاق طهماسب کندی
دهی است از دهستان آواجیق بخش حومه شهرستان ماکو، واقع در 34هزارگزی باختر ماکو، با 111 تن سکنه .راه آن مالرو است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 4).
یهودانه
مانند یهود. همچون یهود. به روش یهودیان . شایسته یهودان .
(اِ مرکب ) غیار. (از فرهنگ جهانگیری ). عسلی . پارچه زردی را گویند که یهودان بر جامه خود دوزند تا امتیاز میان ایشان و مسلمانان باشد. (برهان ) (آنندراج ). پارچه زردی که یهودیان بر جامه خود از جهت امتیاز از مسلمانان دوزند. (ناظم الاطباء). پاره زرد که بر کتف یهودان دوخته بود تمیز را. (یادداشت مولف ):
فلک را یهودانه بر کتف ازرق
یکی پاره زرد کتان نماید.
خاقانی .
یهیر
سنگ سخت .
(اِ) سنگی است شبیه کف دست . سراب .و منه المثل : اکذب من الیهیر. (ناظم الاطباء) (منتهی الارب ) (آنندراج ). و رجوع به سراب شود. حنظل . (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء) (از آنندراج ). شلم . پاره بزرگ از شلم . طلح . (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء) (آنندراج ). و رجوع به طلح شود. جانورکی است بزرگتر از کلاکموش . دروغ . (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء) (آنندراج ). (اِمص ) ستیهیدگی . (منتهی الارب ) (آنندراج ). ستیهیدگی و لجاجت . (ناظم الاطباء).
ییلاقی
منسوب به ییلاق: هوای ییلاقی ، خانه ییلاقی . (یادداشت مولف ):
کاکل از مه شد عذار ساقیان سردمهر
آب و آتش بر رخ گلهای ییلاقی
فشاند.
مسیح کاشی (از آنندراج ).
یهاب
اهاب . و آن نام موضعی است نزدیک مدینه . (یادداشت مولف ). و رجوع به اهاب شود.
یهودای اسخریوطی
یهودای حواری . آنکه مکان عیسی را به کَهَنه نمود. (یادداشت مولف ). رجوع به یهودا... شود.
ییلان
ئیلان . لفظ مفرد است به معنی مار. (آنندراج ). اما تلفظ درست کلمه ئیلان است . (یادداشت مولف ).
-ییلان ئیل (ئیلی ) ; سال مار. سال ششم از سنین دوازده گانه ترکان . (یادداشت مولف ).
یهودای مکابه
ناجی و سردارجنگی و شجاع یهود متولد در حدود 200 ق.م . و مقتول در سال 160 ق.م . وی در سال 165 ق.م . پس از مرگ پدرش ماتاتیاس که یهودیان را علیه شاه وقت سوریه (آنتیوخوس اپی فان ) وادار به شورش کرده بود، سرکردگی شورش یهودیان را به عهده گرفت و رشادتهای بسیاری به خرج دادو سپاهیان پادشاه سوریه را در نزدیک حبرون به سختی شکست داد. سال بعد (164 ق.م .) مرگ آنتیوخوس پادشاه سوریه دررسید و یهودا اورشلیم را متصرف شد و هدایای زیادی وقف معبد اورشلیم نمود. دو سال بعد (162 ق.م .) جنگ دیگری بین سپاهیان پادشاه جدید سوریه (دمتریوس سوته ) و یهودا درگرفت . یهودا ابتدا فاتح شد ولی پس از چندی گرفتار سپاهیان نیرومند پادشاه سوریه شد و مقتول گردید (160 ق.م .). در ادبیات و نوشته های تعدادی از نویسندگان غربی ، یهودای مکابه به عنوان نمونه شجاعت و رشادت معرفی شده است .
یهیری
آب بسیار. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء) (آنندراج ).
ناچیز و هیچکاره . (منتهی الارب ) (آنندراج ). چیز باطل . (ناظم الاطباء). صمغ طلح . نوعی از درخت . (منتهی الارب ) (آنندراج ). درختی است . (ناظم الاطباء). گیاهی است . (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء) (آنندراج ).
ییلدوز
ییلدیز. یولدوز. از اولدوز (به معنی ستاره ). قصری از سلاطین عثمانی . (یادداشت مولف ). و رجوع به یولدوز شود.
یهانیس برگ
ژهانیسبرگ. شهرکی است در ایالت هس در پروس ، دارای 1600 تن سکنه . و شراب آن معروف است . (از یادداشت مولف ).
یهوده
نام شهر ولایت جوزجان بوده . حمداللّه مستوفی گوید: جوزجان ولایتی است و شهرش یهوده و فاریاب و شبورقان است . (نزهةالقلوب ج 3 ص 155).
یه یه
یهیه . یهیا. شبانان در راندن شتر گویند: یه یه و یهیا. (از تاج العروس ج 10 ص 421 و ج 9 ص 424). و رجوع به یهیا شود.
ییما
جم . جمشید. یمه . یم . صورتی از یم و جم . صورت قدیمی یم و جم . (یادداشت مولف ). و رجوع به جم و جمشید و یم شود.