نهج البلاغه |

متن ترجمه آیتی ترجمه شهیدی ترجمه معادیخواه تفسیر منهاج البرائه خویی تفسیر ابن ابی الحدید تفسیر ابن میثم
307 موقعى كه امام ( ع ) گذرش به كشته‏هاى خوارج جنگ نهروان افتاد ، فرمود : بُؤْساً لَكُمْ لَقَدْ ضَرَّكُمْ مَنْ غَرَّكُمْ فَقِيلَ لَهُ مَنْ غَرَّهُمْ يَا ؟ أَمِيرَ اَلْمُؤْمِنِينَ ؟ فَقَالَ [ 684 ] اَلشَّيْطَانُ اَلْمُضِلُّ وَ اَلْأَنْفُسُ اَلْأَمَّارَةُ بِالسُّوءِ غَرَّتْهُمْ بِالْأَمَانِيِّ وَ فَسَحَتْ لَهُمْ بِالْمَعَاصِي وَ وَعَدَتْهُمُ اَلْإِظْهَارَ فَاقْتَحَمَتْ بِهِمُ اَلنَّارَ بؤس : شدت « بدا به حالتان كه به شما زيان رساند آن كه شما را فريب داد » . پرسيدند يا امير المؤمنين چه كسى آنها را فريب داد ؟ فرمود : « شيطان گمراه كننده و نفسهاى وادارنده به بدى ، آنان را به وسيله آرزوها گول زدند راه سركشيها را به روى آنها گشودند ، و وعده پيروزى به آنها دادند و آنها را در آتش دوزخ افكندند » از اين كه امام ( ع ) آن عاملى را كه باعث زيان و فريبشان شده ، به شيطان گمراه كننده و نفسهاى وادارنده به بدى تفسير فرموده است ، دريافت مى‏شود كه گاهى مقصود از نفس امّاره ، همان شيطان است ، و از طرفى اقتضاى عطف مغايرت بين معطوف و معطوف عليه است . و منظور از آرزوهايى كه بدان وسيله ايشان را فريفته است ، همان آرمان غلبه يافتن و چيرگى است و مقصود از كشاندن آنان به ميدان عصيان و سركشى ، اجازه نافرمانى دادن و گسترش و جلوه دادن معاصى در نظر آنها است و همچنين ، به آنان وعده پيروزى بر دشمنى را مى‏دهد كه بر آنها غالب شده است . بديهى است كه اينها باعث دخول در آتش جهنّم مى‏گردد . و كلمه : إقتحام استعاره براى سرعت وارد ساختن آنان به جهنم است .