متن
ترجمه آیتی
ترجمه شهیدی
ترجمه معادیخواه
تفسیر منهاج البرائه خویی
تفسیر ابن ابی الحدید
تفسیر ابن میثم
350 امام ( ع ) فرمود :
يَأْتِي عَلَى اَلنَّاسِ زَمَانٌ لاَ يَبْقَى فِيهِمْ مِنَ ؟ اَلْقُرْآنِ ؟ إِلاَّ رَسْمُهُ وَ مِنَ اَلْإِسْلاَمِ إِلاَّ اِسْمُهُ وَ مَسَاجِدُهُمْ يَوْمَئِذٍ عَامِرَةٌ مِنَ اَلْبِنَاءِ خَرَابٌ مِنَ اَلْهُدَى سُكَّانُهَا وَ عُمَّارُهَا شَرُّ أَهْلِ اَلْأَرْضِ مِنْهُمْ تَخْرُجُ اَلْفِتْنَةُ وَ إِلَيْهِمْ تَأْوِي اَلْخَطِيئَةُ يَرُدُّونَ مَنْ شَذَّ عَنْهَا فِيهَا وَ يَسُوقُونَ مَنْ تَأَخَّرَ عَنْهَا إِلَيْهَا يَقُولُ اَللَّهُ سُبْحَانَهُ فَبِي حَلَفْتُ لَأَبْعَثَنَّ عَلَى أُولَئِكَ فِتْنَةً أَتْرُكُ اَلْحَلِيمَ فِيهَا حَيْرَانَ وَ قَدْ فَعَلَ وَ نَحْنُ نَسْتَقِيلُ اَللَّهَ عَثْرَةَ اَلْغَفْلَةِ رسم القرآن : اثر آن ، و آن خواندن آن است لا يبقى من الاسلام الاّ اسمه : عمل به آن نماند « زمانى بر مردم بيايد كه به جا نماند در ميان ايشان از قرآن مگر نشانهاى ، و از اسلام مگر نامى . در آن زمان مسجدها از جهت ساختمان ، آباد و از جهت رستگارى ويران است ، ساكنان و آباد كنندگان آنها بدترين مردم روى زمينند ، از آنها فتنهها بر مىخيزد و در آنها معصيت لانه مىكند هر كس را كه از آن فتنه كناره گيرد ، به سوى آن باز مىگردانند ، و هر كس را كه از آن مانده است به جانب آن مىبرند خداوند پاك مىفرمايد : قسم به حق خودم كه فتنه و فساد را بر آن مردم برانگيزم بطورى كه آدم بردبار ، سرگردان شود ، و چنين است . و ما از خداوند طلب آمرزش از لغزش غفلت مىكنيم » . ساكنان و آباد كنندگان مساجد : قاريان بد كاره و رهبران گمراه كنندهاى كه
[ 718 ]
امام ( ع ) آنان را در آغاز كتاب با اين عبارت توصيف كرد : « بدترين مردم در نزد خدا دو گروهند . . . » [ 90 ] و در فصل ديگرى در مذمّت آنان فرمود : « براى اختلاف مردم در نظرات دنيا ، مطلب به يكى از ايشان باز مىگردد . . . » [ 91 ] بديهى است كه ايشان و نظاير ايشان بدترين مردم روى زمينند از آن جهت كه اينان ريشه فتنه و فساد در دينند و تمام خطاهاى مردم به آنها بر مىگردد ، زيرا كه مردم از آنها نيرو و راهنمايى مىگيرند ، و هر كس چنين باشد آماده فتنهاى است كه شخص بردبار و عاقل سرگردان مىماند . بعضى به جاى حليم ، حكيم نقل كردهاند . و هنگامى كه شخصى چون امام ( ع ) از خداوند طلب بخشش از لغزش غفلت مىكند پس بر ما پيروى از او واجب است ما نيز مىگوييم : بار خدايا ما را از لغزش غفلت بازدار