متن
ترجمه آیتی
ترجمه شهیدی
ترجمه معادیخواه
تفسیر منهاج البرائه خویی
تفسیر ابن ابی الحدید
تفسیر ابن میثم
243 امام ( ع ) به كميل بن زياد نخعى فرمود :
يَا ؟ كُمَيْلُ ؟ مُرْ أَهْلَكَ أَنْ يَرُوحُوا فِي كَسْبِ اَلْمَكَارِمِ وَ يُدْلِجُوا فِي حَاجَةِ مَنْ هُوَ نَائِمٌ فَوَالَّذِي وَسِعَ سَمْعُهُ اَلْأَصْوَاتَ مَا مِنْ أَحَدٍ أَوْدَعَ قَلْباً سُرُوراً إِلاَّ وَ خَلَقَ اَللَّهُ لَهُ مِنْ ذَلِكَ اَلسُّرُورِ لُطْفاً فَإِذَا نَزَلَتْ بِهِ نَائِبَةٌ جَرَى إِلَيْهَا كَالْمَاءِ فِي اِنْحِدَارِهِ حَتَّى يَطْرُدَهَا عَنْهُ كَمَا تُطْرَدُ غَرِيبَةُ اَلْإِبِلِ ادلاج : حركت در شب نائبة : مصيبت « كميل به خانواده خود دستور بده تا در اوقات روز در پى كسب اخلاق پسنديده و شب در پى حاجت خفتگان باشند ، سوگند به آن كه شنوايى او همه آوازها را فراگير است ، هيچ كسى نيست كه دلى را شاد سازد مگر اين كه خداوند به
[ 628 ]
جاى آن شادى ، به او لطف و مهربانى مرحمت مىكند ، پسر هر گاه دچار اندوهى شود ، آن لطف ، همچون آب در سرازيرى به سمت آن غم و اندوه جارى شود تا آن را زايل سازد ، چنان كه شتر بيگانه را دور مىسازند . » مقصود امام ( ع ) آن است كه شاد كردن دل حاجتمندى با برآوردن حاجت او باعث مىشود كه خداوند آن را وسيله لطف خود نسبت به برآورنده حاجت قرار مىدهد و بدان وسيله از اندوهى كه به او رو كند ، او را نگه مىدارد . و شايد ، اين لطف ، همان اخلاص شخص نيازمند و بستگانش ، در كمك و يارى او وسيله درخواست از خدا و نيز سپاس و ثنا گفتن به او و دلبستگى مردم نسبت به وى باشد ، و تمامى اينها لطفى است كه خداوند جهت نگهدارى از او و زدودن غمهاى او ، فراهم مىآورد .
امام ( ع ) جريان اين لطف را به سمت برطرف كردن غم و اندوه او ، تشبيه به جريان آب در سرازيرى نموده است ، و وجه شبه ، سرعت ريزش براى زدودن غم و نگهدارى اوست ، چون اين لطف برخواسته از فرمان و امر الهى است و وَ ما اَمْرُنا اِلاّ واحِدَةٌ كَلَمْحٍ بِالْبَصَرِ [ 71 ] و همچنين زدودن اندوه به وسيله آن لطف را تشبيه به دور ساختن شتر بيگانه از ميان شتران خودى ، نموده است ، و وجه شبه سرعت بر كنارى و دور ساختن است ، و بقيه مطالب روشن است .