متن
ترجمه آیتی
ترجمه شهیدی
ترجمه معادیخواه
تفسیر منهاج البرائه خویی
تفسیر ابن ابی الحدید
تفسیر ابن میثم
85 امام ( ع ) فرمود :
لاَ يَقُولَنَّ أَحَدُكُمْ اَللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ اَلْفِتْنَةِ لِأَنَّهُ لَيْسَ أَحَدٌ إِلاَّ وَ هُوَ مُشْتَمِلٌ عَلَى فِتْنَةٍ وَ لَكِنْ مَنِ اِسْتَعَاذَ فَلْيَسْتَعِذْ مِنْ مُضِلاَّتِ اَلْفِتَنِ فَإِنَّ اَللَّهَ سُبْحَانَهُ يَقُولُ وَ اِعْلَمُوا أَنَّما أَمْوالُكُمْ وَ أَوْلادُكُمْ فِتْنَةٌ 1 7 8 : 28 وَ مَعْنَى ذَلِكَ أَنَّهُ يَخْتَبِرُهُمْ بِالْأَمْوَالِ وَ اَلْأَوْلاَدِ لِيَتَبَيَّنَ اَلسَّاخِطَ لِرِزْقِهِ وَ اَلرَّاضِيَ بِقِسْمِهِ وَ إِنْ كَانَ سُبْحَانَهُ أَعْلَمَ بِهِمْ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ لَكِنْ لِتَظْهَرَ اَلْأَفْعَالُ اَلَّتِي بِهَا يُسْتَحَقُّ اَلثَّوَابُ وَ اَلْعِقَابُ لِأَنَّ بَعْضَهُمْ يُحِبُّ اَلذُّكُورَ وَ يَكْرَهُ اَلْإِنَاثَ وَ بَعْضَهُمْ يُحِبُّ تَثْمِيرَ اَلْمَالِ وَ يَكْرَهُ اِنْثِلاَمَ اَلْحَالِ قال السيد الرضي و هذا من غريب ما سمع منه في التفسير « مباد كسى از شما بگويد ، خدا از فتنه و آزمون به تو پناه مىبرم . زيرا كسى نيست كه آزمايش نشود ، امّا آن كه پناه مىبرد بايد از فتنههاى گمراه كننده پناه ببرد چون خداى سبحان مىفرمايد : وَ اعْلَمُوا اِنَّما اَمْوالُكُمْ وَ اَوْلادُكُمْ فِتْنَةٌ [ 33 ] . اين بدان معناست كه خداوند مردم را به وسيله مال و فرزندشان مىآزمايد ، تا كسى كه از روزى خود ناراضى است ، و كسى كه نسبت به نصيب خود راضى است ،
[ 33 ] سوره انفال ( 8 ) آيه ( 28 ) يعنى : بدانيد كه ثروتها و فرزندان شما آزمايشند .
[ 487 ]
آشكار گردد ، اگر چه خداوند از خود آنان بدانها آگاهتر است . امّا آزمون براى آن است كه كارهاى شايسته پاداش و كيفر براى خودشان روشن شود . زيرا بعضى از مردم ، فرزندان پسر را دوست دارند ، و از داشتن دختران ناراضىاند ، و بعضى ديگر مال فراوان مىخواهند و از پريشانحالى ناراحتند » . خلاصه كلام ، آن كه آزمايش اعمّ از آزمايشى است كه از آن بايد به خدا پناه برد ، زيرا شامل مال و فرزندان نيز مىگردد ، به دليل آن كه خداوند بندگانش را با آن دو آزموده است . در صورتى كه اگر بندهاى در باره آنها دستور خدا را رعايت كند و فرمان الهى را ببرد ، جاى پناه بردن به خدا نيست ، اما آزمايشى كه بايد به خدا پناه برد ، آن آزمايشى است كه باعث گمراهى از راه خدا مىشود ، مانند كسى كه مال و ثروت او را از راه عدالت بيرون ببرد و او مال را در راه شهوات و پيروى هواى نفس صرف كند .