متن
ترجمه آیتی
ترجمه شهیدی
ترجمه معادیخواه
تفسیر منهاج البرائه خویی
تفسیر ابن ابی الحدید
تفسیر ابن میثم
121 سخنى از آن حضرت ( ع )
اين سخن خطاب به خوارج است ، هنگامى كه به لشكرگاهشان رفته بود و آنان ، همچنان ، در مورد حكميت خرده مىگرفتند . على ( ع ) از آنان پرسيد : آيا همه شما با ما در صفين بودهايد ؟
گفتند : برخى بودهاند و برخى نبودهاند . على ( ع ) گفت :
اين دو دسته از هم جدا شوند تا با هر دسته جداگانه سخن گويم .
پس مردم را ندا در داد و گفت :
خاموش شويد و به سخن گوش فرا دهيد و دلهايتان را متوجه من سازيد و از هر كه شهادت خواستم بايد از روى علم و آگاهى شهادت دهد .
آنگاه سخن آغاز كرد و سخن به دراز كشانيد و از جمله چنين گفت :
آيا آنگاه كه از روى حيلهگرى و فريب و مكر و نيرنگ قرآنها را برافراشتند ، شما
[ 283 ]
نگفتيد ، كه اينان برادران و همكيشان ما هستند كه به كتاب خدا پناه بردهاند و از ما مىخواهند كه خطاهاى گذشته آنها را ببخشاييم و مصلحت آن است كه از آنان بپذيريم و اندوه از دلشان بزداييم ؟ من به شما گفتم ، كه اين كارى است كه بيرونش ايمان است و درونش تجاوز و ستم . آغازش رحمت و مهربانى است و پايانش پشيمانى . شما در كار خود ثابت بمانيد و از همين راه ، كه تاكنون مىرفتهايد ، برويد . دندان به هم بفشاريد ، به ميدان جهاد بتازيد و به آن آواز التفات مكنيد كه اگر پاسخش گويند گمراه كند و اگر نگويند سبب حقارتش شود .
[ ولى آن كار كار حكميت انجام پذيرفت و شما خود از كوشندگان آن بوديد .
به خدا سوگند ، اگر من از آن سر برمىتافتم ، واجبى از من فوت نشده بود و خدا مرا به ترك آن بازخواست نمىفرمود . و اگر آن را مىپذيرفتم ، سزاوار بودم كه از من پيروى كنند ، زيرا كتاب خدا با من است و از آن زمان كه با آن بودهام ، از آن جدا نشدهام . ] هر آينه ما با رسول الله ( صلى اللّه عليه و آله ) بوديم و جنگ ، هر آينه ،
بين پدران و فرزندان و برادران و خويشاوندان دور مىزد . هر مصيبت و رنجى كه پيش مىآمد ، جز بر ايمان ما و پاى فشردن ما در راه حق و تسليم بودن به فرمان او نمىافزود و ، بر سوزش جراحات ، شكيبايى مىورزيديم . ولى اكنون با برادران مسلمان خود مىجنگيم زيرا تمايل به كفر و كژى در اسلامشان راه يافته ، گاه دستخوش شبهه مىشوند و گاه تسليم تأويل . اگر وسيلهاى باشد ، كه خداوند به سبب آن پراكندگى ما را به اتحاد بدل كند و ما با آنچه باقى مىماند كنار آييم و به يكديگر نزديك شويم ، بدان وسيله رغبت كنيم و جز آن را فرو گذاريم .