متن
ترجمه آیتی
ترجمه شهیدی
ترجمه معادیخواه
تفسیر منهاج البرائه خویی
تفسیر ابن ابی الحدید
تفسیر ابن میثم
105
و از خطبههاى آن حضرت است
تا اينكه خدا محمّد ( ص ) را برانگيخت ، گواهى دهنده ، مژده رساننده و ترساننده . بهترين آفريدگان ، آنگاه كه خردسال مىنمود ، و نژادهتر هنگامى كه
[ 97 ]
كهن سال بود ، پاكيزهتر پاكيزگان در خوى ، و گاه بخشش ، ابر برابر دستش خشك مىنمود .
پس دنيا براى شما 1 شيرين نبود ، و دوشيدن پستان آن آسان نمىنمود ، تا آنكه آن را شترى ديديد مهارش گسسته و جنبان ، از لاغرى ميانبندش لرزان 2 .
حرام نزد گروهى نادشوار ، چون سودن دست بر درخت سدر پيراسته از خار ، و حلال از دسترس دور و ناپديدار ، و به خدا سوگند ، بدان دولت رسيديد كه خواهان آنيد و تا مدّتى معيّن در آن بمانيد . پس كنون پهنه زمين براى شما خالى است ، و آن را نگاهبانى نيست . دست شما در آن گشاده است ، و دست زمامداران حقيقى از شما بازداشته ، شمشير شما بر آنان مسلّط است و شمشير آنان از شما نگاهداشته .
همانا ، هر خونى را خونخواهى است و هر حقّى را خواهانى . همانا ،
خونخواه ما چنان كند كه داور درباره خود آن كند 3 . او خداست كه هر كس را خواهد از دست او نجهد و آن كه گريزد ، از او نرهد . سوگند به خدا ، اى فرزندان اميّه كه در اندك زمانى دنيا را ببينيد در دست ديگران ، و در خانه دشمنان . آگاه باشيد كه بيناترين چشمها ، چشمى است كه نگاه خود را به سوى خوبى گشايد . آگاه باشيد كه شنواترين گوشها گوشى است كه پند را فرا گيرد و قبول نمايد .
اى مردم روشنى از زبانه چراغ واعظى طلبيد كه پند خود را كار بندد ،
و از زلال چشمهاى آب بركشيد كه از تيرگى پالوده بود .
بندگان خدا در نادانى خود ميارميد 4 ، و رام هوسهاى خود مگرديد كه فرود آينده بدين منزل ، بر لب آبكندى 5 فرود آمده است بيقرار ، ريزان و ناپايدار . آنچه موجب تباهى اوست به پشت خود برمىدارد 6 ، و از جايى به جايى مىرساند ، به خاطر رايى كه آن را پى در پى تازه مىگرداند ، و مىخواهد چيزى را كه نمىچسبد بچسباند ، و آن را كه نزديك نمىآيد به نزديك كشاند 7 .
خدا را ، مبادا كه شكايت بريد بدان كه حاجت شما را روا ننمايد ، و
[ 98 ]
گرهى را كه با رأى نادرست محكم كرده نگشايد 8 . همانا ، بر امام نيست جز آنچه از امر پروردگار به عهده او واگذار شده : كوتاهى نكردن در موعظت ، و كوشيدن در نصيحت ، و زنده كردن سنّت ، و جارى ساختن حدود بر مستحقّان ،
و رساندن سهمهاى بيت المال به در خور آن .
پس به سوى كشتزار دانش بشتابيد ، پيش از آنكه بوته ، آن خشك شود ،
و پيش از آنكه به خود پردازيد و فرصت گرفتن علم از منبع آن و اهل آن از دست رود ، و از كار زشت باز ايستيد و ديگران را از آن بازداريد ، چه ، به باز ايستادن پيش از بازداشتن مأموريد .