تازه کند جلقای
دهی از دهستان بناجو بخش بناب شهرستان مراغه است که در 4هزارگزی جنوب بناب و 5500گزی باختر شوسه مراغه به میاندوآب واقع است . جلگه ، معتدل ، مالاریائی است و 499 تن سکنه دارد،شیعه ، ترکی . آب آن از رودخانه صوفی چای و چشمه . محصول آن غلات ، پنبه ، کشمش ، بادام ، کرچک . شغل اهالی زراعت . راه مالرو دارد. (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 4).
تازه کند طهماسب
دهی جزء دهستان حومه بخش مرکزی شهرستان اهر است که در 11هزارگزی جنوب خاوری اهر و 4هزارگزی شوسه اهر- خیاو واقع است . کوهستانی ، معتدل ، مایل بگرمی ، مالاریائی . 194 تن سکنه دارد، شیعه ، ترکی . آب آن از چشمه . محصول آن غلات و حبوبات و سردرختی . شغل اهالی زراعت و گله داری . صنایع دستی آن فرش و گلیم بافی . راه مالرو دارد. (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 4).
تازه گشتن
بنوی پدید آمدن . تازه گردیدن . حادث شدن: و اگر از جانبی خبری تازه گشتی بازگفتندی .(تاریخ بیهقی ). آنچه تازه گشت بازنموده آمد و حقیقت ایزدتعالی تواند دانست . (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 515). منتظریم جواب این نامه را... بتازه گشتن اخبار سلامتی خان ... لباس شادی پوشیم . (تاریخ بیهقی ). سلطان فرمود تا نامه ها نبشتند بهرات ... بشارت این حال که وی را تازه گشت از مجلس خلافت . (تاریخ بیهقی ). امیر بتازه گشتن این اخبار سخت غمناک شد که نه خرد حدیثی بود.(تاریخ بیهقی چ ادیب ص 537). تا از همه جوانب آنچ رفتی و تازه گشتی معلوم او میگردانیدندی . (فارسنامه ابن البلخی ص 93).
تجدید شدن:
بدین روز پیوندما تازه گشت
همه کار بر دیگر اندازه گشت .
فردوسی .
تازیانی
منسوب به تازیان . تازی . اسب تازی:
روز جستن تازیانی چون
نوند
روز دن چون شصت ساله سودمند.
رودکی .
تازه شهر
دهی از دهستان حومه بخش سلماس شهرستان خوی است که در 7000گزی جنوب باختری سلماس واقع است و راه شوسه دارد. جلگه و معتدل است و سکنه آنجا 2319 تن است ، شیعه ، ترکی . آب آن از قنات و چشمه . محصول آن غلات و حبوبات و بزرک . شغل اهالی زراعت و گله داری و کاسبی . صنایع دستی آن جاجیم بافی . دبستان ، 25 باب دکان و شعبه پست خانه دارد. این ده را کهنه شهر نیز می گویند. (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 4).
تازه کند جمال خان
دهی از دهستان باراندوزچای بخش حومه شهرستان ارومیه است که در 18500گزی جنوب خاوری ارومیه و 5هزارگزی باختر شوسه ارومیه بمهاباد واقع است . جلگه و معتدل سالم است و 50 تن سکنه دارد، مسیحی ، کلدانی . آب آن از باراندوزچای . محصول آن غلات ، توتون ، چغندر، حبوبات ، انگور. شغل اهالی زراعت . صنایع دستی جوراب بافی . راه مالرو دارد. (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 4).
تازه کند عزیزکندی
دهی از دهستان گچلرات بخش پلدشت شهرستان ماکو است که در 36هزارگزی جنوب خاوری پلدشت و 4500گزی شمال راه ارابه رو نازیک واقع است . دامنه ، معتدل ، مالاریائی است و 50 تن سکنه دارد، شیعه ، سنی ، کردی . آب آن از مسیل برو. محصول آن غلات ، پنبه . شغل اهالی زراعت و گله داری . صنایع دستی جاجیم بافی . راه مالرو دارد. (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 4).
تازه گفتاری
تازه گویی . نوپردازی:
مگر دولت شه کند یاریی
درآرد بمن تازه گفتاریی .
نظامی .
تازیان یزد
محلی در یزد. مولف تاریخ جدید یزد در ذکر ابنیه خیریه خواجه معین الدین علی در سنه 861 و 863 ه' . ق. در تازیان یزد و فیروزآباد میبد و مسجد نو یزد بدون این که نام خواجه حافظ را ببرد، بمناسبت مقام ... ذکر میکند... (تاریخ عصر حافظ تالیف قاسم غنی ص مح ).
تازه عروس
دختری که تازه بخانه شوی رفته باشد. نوبیوگ:
در زیور پارسی و تازی
این تازه عروس را طرازی .
نظامی .
تازه کند جنیزه
دهی از دهستان نازلوی بخش حومه شهرستان ارومیه است که در 16هزارگزی باختری ارومیه و 7500گزی باختر شوسه ارومیه بسلماس واقع است . جلگه ، معتدل ، سالم است و 131 تن سکنه دارد، شیعه ، ترکی . آب آن از نازلوچای . محصول آن غلات ، چغندر،توتون ، کشمش . شغل اهالی زراعت . صنایع دستی جوراب بافی . راه مالرو دارد. (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 4).
تازه کند علی آباد
دهی از دهستان سراجو بخش مرکزی شهرستان مراغه است که در 15000گزی خاور مراغه و 4000گزی شمال راه ارابه رو مراغه به قره آغاج واقع است . کوهستانی ، معتدل است و 143 تن سکنه دارد، شیعه ، علی اللهی ،ترکی . آب آن از چشمه سارها. محصول آن غلات ، توتون ، کشمش ، بادام . شغل اهالی زراعت . صنایع دستی آن کرباس بافی . راه مالرو دارد. (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 4).
تازه گل
گل تازه . گل نوشکفته:
از تازه گل لاله که در باغ بخندد
در باغ نکوتر نگری چشم شود آل .
فرخی (دیوان چ عبدالرسولی ص 219).
تازیتای
حکمران سیماش معاصر شولگی (2272-2226 ق.م .). رجوع به تاریخ کرد تالیف رشید یاسمی ص 35 شود.
تازه عهد
جدیدالتاسیس . نوبنیان . نو. تازه:
بدیبای این دولت تازه عهد
عروس جهان را برآرای مهد.
نظامی .
تازه کندچای
دهی از دهستان یافت بخش هوراند شهرستان اهر است که در 14هزارگزی خاور هوراند و 32هزارگزی جاده شوسه اهر - کلیبر واقع است .کوهستانی ، معتدل . 18 تن سکنه دارد، شیعه ، ترکی . آب آن از چشمه . محصول آن غلات . شغل اهالی زراعت و گله داری . راه مالرو دارد. (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 4).
تازه کند قره بلاغ
دهی جزء دهستان اجارود بخش گرمی شهرستان اردبیل است که در 14هزارگزی جنوب باختری گرمی و 14هزارگزی شوسه گرمی - بیله سوار واقع است . کوهستانی و گرمسیر است و 111 تن سکنه دارد، شیعه ، ترکی . آب آن از چشمه . محصول آن غلات و حبوبات . شغل اهالی زراعت و گله داری . راه مالرو دارد. (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 4).
تازه گوی
نو گوینده . نو سراینده .
مجازاً، تازه سخن . نوپرداز. نیکوگفتار. نغزسخن (و جمع آن تازه گویان آید):
بساز لب تازه گویان زند
ره نغمه آبدار سخن .
طغرا (از آنندراج ).
تازیدن
تاختن و دویدن و دوانیدن ، لازم و متعدی هر دو آمده . تاختن و دواندن . (فرهنگ نظام ). دویدن و سیر کردن . (ناظم الاطباء). این لفظ در پهلوی «تازیدن » و در اوستا «تچ » و در سنسکریت هم «تچ » است . خود لفظ «تچ » اوستا و سنسکریت در زبان ولایتی مازندران با تبدیل «چ » به «ج »موجود و بمعنی دویدن است . (فرهنگ نظام ):
سر سرکشان اندرآمد بخواب
ز تازیدن بادپایان به آب .
فردوسی .
تازه قشلاق
دهی جزء دهستان قشلاقات افشار بخش قیدار شهرستان زنجان است که در 54هزارگزی باختر قیدار و 42هزارگزی راه عمومی واقع است . کوهستانی و سردسیر است و 182 تن سکنه دارد، شیعه ، ترکی . آب آن از قزل اوزن . محصول آنجا غلات . شغل اهالی زراعت . صنایع دستی آن گلیم و جاجیم بافی . راه مالرو دارد. (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 2).