نهج البلاغه |

متن ترجمه آیتی ترجمه شهیدی ترجمه معادیخواه تفسیر منهاج البرائه خویی تفسیر ابن ابی الحدید تفسیر ابن میثم
223 امام ( ع ) فرمود : إِنَّ قَوْماً عَبَدُوا اَللَّهَ رَغْبَةً فَتِلْكَ عِبَادَةُ اَلتُّجَّارِ وَ إِنَّ قَوْماً عَبَدُوا اَللَّهَ رَهْبَةً فَتِلْكَ عِبَادَةُ اَلْعَبِيدِ وَ إِنَّ قَوْماً عَبَدُوا اَللَّهَ شُكْراً فَتِلْكَ عِبَادَةُ اَلْأَحْرَارِ « جمعى خدا را از روى ميل بندگى مى‏كنند كه اين عبادت بازرگانان است ، و گروهى خدا را از ترس بندگى مى‏كنند و اين عبادت غلامان است ، و دسته‏اى از روى سپاسگزارى بندگى مى‏كنند كه اين عبادت آزاد مردان است . » امام ( ع ) عبادت عبادت كنندگان را بر حسب هدفهايى كه دارند به سه دسته تقسيم كرده است : عبادت از روى ميل ، و عبادت از روى ترس ، و عبادت براى سپاسگزارى امّا نوع اوّل را عبادت بازرگانان قرار داده است از آن‏رو كه هدف آنان از عبادت اجر و پاداش آخرت است و در پى اجر و مزدند ، پس در حقيقت آنها مانند بازرگانانى هستند كه براى رسيدن به سود ، كسب مى‏كنند . نوع دوم را عبادت بردگان در دنيا دانسته است ، زيرا خدمت بردگان به اربابان خود بيشتر به خاطر ترس است . [ 613 ] و نوع سوم : عبادت سپاسگزاران است ، كه اينان خدا را نه به خاطر مزدخواهى عبادت مى‏كنند و نه به جهت ترس ، بلكه آنان كسانى هستند كه خدا را شايسته عبادت مى‏دانند ، و اين است عبادت عارفان . امام ( ع ) به اين مطلب در جاى ديگرى نيز اشاره كرده مى‏گويد : « الهى تو را از ترس عذابت ، و به اميد اجر و پاداشت عبادت نمى‏كنم ، بلكه تو را شايسته عبادت يافته‏ام ، پس عبادتت مى‏كنم . »