متن
ترجمه آیتی
ترجمه شهیدی
ترجمه معادیخواه
تفسیر منهاج البرائه خویی
تفسیر ابن ابی الحدید
تفسیر ابن میثم
30 ( 597 )
[ 395 ]
كسى از امام ، مفهوم ايمان را پرسيد و حضرتش فرمود :
ايمان ، تكيه بر چهار پايه دارد : صبر ، يقين ، عدل ، و جهاد .
صبر نيز بر چهار پايه استوار است :
شوق ، هراس ، زهد ، و انتظار . آن كه اشتياق بهشت يابد ، شهوتهايش به سردى گرايد ، آن كه از آتش بهراسد ، از محرمات دورى كند ، آن كه در دنيا زهد ورزد ،
مصيبتها را ساده انگارد ، و آن كه مرگ را منتظر باشد ، در نيكيها شتاب كند .
يقين نيز بر چهار پايه استوار است :
بينش هوشمندانه ، تاويل حكمت ، پندگيرى از اعمال ، و سنت نسلهاى پيشين .
آن كه با بينش و هوشمندى ديده بگشايد ، حكمت را نمايان بيند ، و او كه حكمت نمايانش شود ، عبرت را بشناسد ، و كسى كه به درستى عبرت را بشناسد ، بدان ماند كه با نسلهاى گذشته در تاريخ حضور دارد .
عدل نيز بر چهار پايه استوار است :
فهمى ژرف ، دانشى عميق ، حكمى برجسته ، و حكمتى ريشه دار . آن كه بفهمد ،
به ژرفاى دانش راه يابد ، و هر كه بدان ژرفا رسد ، از زلال سرچشمههاى قانون بجوشد ، و هر كه چنين ژرف انديشى و بردبارى و متانتى يابد ، در جريان كارش به تفريط نگرايد و به گونهاى ستايش انگيز در ميان مردم بزيد .
و جهاد بر چهار پايه تكيه دارد :
امر به معروف ، نهى از منكر ، صداقت در هر جايگاهى ، و دشمنى با فاسقان . هر كه به معروف امر كند ، مومنان را پشتوانهى محكمى باشد ، و آن كه از منكر نهى كند ،
[ 396 ]
منافقان را بينى بر خاك مالد ، و كسى كه در هر صحنه با صداقت حضور يابد ، بى ترديد تعهد و مسئوليت خود را انجام دهد ، و كسى كه فسق پيشگان را دشمن دارد و براى خدا خشمگين شود ، خدا نيز در حمايت او به خشم آيد و در روز قيامت خشنودش كند .
( 598 ) كفر را نيز چهار پايه است :
كاوش پرتكلف ، درگيرى و جدل ، زنگار درون ، و موضعگيرى متضاد با حق هر كه بىجهت كند و كاو كند ، به حق نگرايد ، و كسى كه بر مبناى جهل ، كشمكش بسيار كند ، حق نابينيش تداوم يابد ، و آن كه به اين دليل ، دلش زنگار بندد ، زشتى در نگاهش زيبا و زيبايى زشت بنمايد و مست گمراهى شود ، و سرانجام كسى كه با حق در ستيز قرار گيرد ، راههاى حركتش به تنگناها بينجامد و جريان كارش دشوار و پيچيده شود و در ادامهى راه به بنبست رسد .
شك نيز تكيه بر چهار پايه دارد :
درگيرى بىمنطق ، هراس ، آمد و شد بيهوده ، و سرسپردگى . كسى كه درگيرى بىمنطق را روش گيرد ، شبش به روز نينجامد ، و چنين شبزدهى هراسناك آينده ، به واپس گرايد ، و هر آن كه در كژ راههى شك آمد و شد كند ، لگد كوب شياطين شود ، و چنين تبه روزى كه خود را به دشمن سپارد ، جز تباهى دنيا و آخرت نصيبى نبرد .