ابن ثابت بن حزم عوفی سرقسطی (255 - 302 ه' . ق.)، مکنی به ابومحمد. دانشمند لغت و علم حدیث است . وی با پدر از سرقسطه به مصر و مکه مسافرت کردو گفته اند: او نخستین کسی است که کتاب «العین » را به اندلس آورد. از وی خواستند که در سرقسطه به امر قضا مشغول شود ولی او از اینکار امتناع ورزید و در همانجا وفات یافت . تالیفاتی دارد و از اوست : 1- الدلائل فی شرح غریب الحدیث . این کتاب را پیش از آنکه به انجام برساند وفات یافت و پدرش آن را به انجام آورد. ابومحمد علی بن احمد از این کتاب یاد کرده و از آن ستایش نموده است . رجوع به نفح الطبیب ج 1 ص 346 و فهرست ابن خلیفه ص 191 و الاعلام زرکلی چ 2 ج 6 ص 7 و معجم الادباء چ 2 ج 6 ص 154 و پاورقی کشف الظنون ج 2 ص 1205 شود.