لغت نامه دهخدا | شادشاپور

(شهر) نام شهر قزوین . حمداللّه مستوفی بنقل از کتاب التبیان درباره آن نویسد: «شاپوربن اردشیر بابکان ساخته است و شادشاپور نام نهاده و همانا آن شهری بوده که در میان رودخانه های خررود وابهررود میساخته اند و آنجا اطلال بارو پدید است و مردم آنجا در دیه سرجه که به اردشیر بابکان منسوب باشدمسکون ماند و مشهور است و در کتاب تدوین مسطور است که حصار شهرستان قزوین که اکنون محلتی است در میان شهر، شاپور ذوالا کتاف ساسانی ساخته . تاریخ عمارت آن ماه ایارسنه ثلاث و ستین واربعمائه اسکندری ، طالع عمارتش برج جوزا، اطلال آن بارو هنوز باقی است . به زمان امیرالمومنین عثمان رضی اللّه عنه ، برادر مادریش ولیدبن عقبة الاموی ; سعیدبن العاص الاموی را بایالت آن ثغرفرستاد او حصار را بمردم مسکون گردانید و شهری شد...» (نزهة القلوب ، مقاله 3 ص 56 و 57). جغرافیانویسان کشوین [ قزوین ] را ساخته شاپور اول دانسته و بنام او شادشاپور خوانده اند این شهر باید بسیار کهن تر باشد و نیز باید یاد آور شویم که دریای قزوین هم خوانده اند. (فرهنگ ایران باستان ، بخش نخست نگارش پورداود ص 292). ابن البلخی آن را از میسان شمرده و چنین آورده است : «و اما آثار شاپور در عمارت جهان بسیار است واین شهرها او کرده است ... شاذشاپور از میسان ». (فارسنامه ص 63). و بلعمی از آن یاد کرده و آورده است : «شاپور شهرهای بسیار بنا کرد یکی به پارس و نام آن شاد شاپور و باهواز شهری از آن آبادتر نیست ». (ترجمه تاریخ طبری ). در مجمل التواریخ والقصص آمده : «شادشاپور از ناحیت میسانست ، و نبطیان آن را ویها خوانند.» (ص 64). بنای آن بشاپور اردشیر منسوب است رجوع به مجمل التواریخ و القصص صص 63 - 64 شود. و محتمل است که به این نام شهر دیگری غیر از قزوین در ولایت میسان وجود داشته است . رجوع به قزوین و استان شادشاپور شود.