متن
ترجمه آیتی
ترجمه شهیدی
ترجمه معادیخواه
تفسیر منهاج البرائه خویی
تفسیر ابن ابی الحدید
تفسیر ابن میثم
440 امام ( ع ) فرمود :
يَأْتِي عَلَى اَلنَّاسِ زَمَانٌ عَضُوضٌ يَعَضُّ اَلْمُوسِرُ فِيهِ عَلَى مَا فِي يَدَيْهِ وَ لَمْ يُؤْمَرْ بِذَلِكَ قَالَ اَللَّهُ سُبْحَانَهُ وَ لا تَنْسَوُا اَلْفَضْلَ بَيْنَكُمْ 30 34 2 : 237 تَنْهَدُ فِيهِ اَلْأَشْرَارُ وَ تُسْتَذَلُّ اَلْأَخْيَارُ وَ يُبَايِعُ اَلْمُضْطَرُّونَ وَ قَدْ نَهَى ؟ رَسُولُ اَللَّهِ ص ؟
عَنْ بَيْعِ اَلْمُضْطَرِّينَ تنهد : گردنفرازى و كبر ورزيدند . « روزگارى بر مردم بيايد بسيار دشوار ، كه در آن زمان مالدار بر آنچه در دست دارد ، سختگير و بخيل باشد ، در حالى كه بر اين مأمور نشده . خداوند سبحان مىفرمايد : « و لا تنسوا الفضل بينكم . يعنى احسان و فضل خدا را ما بين خودتان فراموش نكنيد . » در آن روزگار ، بدكاران گردنفرازى كنند ، و نيكوكاران خوار شوند و با درماندگان معامله كنند ، در حالى كه پيامبر خدا ( ص ) از معامله با درماندگان نهى فرموده است . »
[ 785 ]
امام ( ع ) براى روزگار ، نكوهشهايى نموده است :
1 كلمه « عضوض » را براى دنيا استعاره آورده است به اعتبار اين كه دنيا چون حيوان ناهموار ، ناراحت كننده و گزنده است . وزن فعول در اينجا براى مبالغه است .
2 مالدار آنچه در دست دارد سخت مىگيرد . كنايه از بخل وى از مال خود است ، و براى درستى سخن خود : « و لم يؤمر بذلك ، يعنى : در حالى كه بدان مأمور نشده است و به آيه مباركه وَ لا تَنْسوا الفَضْلَ بَيْنَكُم [ 109 ] استدلال فرموده است ، زيرا اين آيه به استحباب صرف مازاد مال دلالت دارد ، و اين خود ،
با بخل در مال منافات دارد .
3 در آن روزگار ، مقام بدان بالا مىرود و نيكان خوار مىگردند .
4 درماندگان ، از روى جبر ، با رهبران جور و ستمگران معامله كنند ، و بر زشتى مطلب منع پيامبر را دليل آورده است .