متن
ترجمه آیتی
ترجمه شهیدی
ترجمه معادیخواه
تفسیر منهاج البرائه خویی
تفسیر ابن ابی الحدید
تفسیر ابن میثم
390 امام ( ع ) فرمود :
فِي صِفَةِ اَلدُّنْيَا : تَغُرُّ وَ تَضُرُّ وَ تَمُرُّ إِنَّ اَللَّهَ تَعَالَى لَمْ يَرْضَهَا ثَوَاباً لِأَوْلِيَائِهِ وَ لاَ عِقَاباً لِأَعْدَائِهِ وَ إِنَّ أَهْلَ اَلدُّنْيَا كَرَكْبٍ بَيْنَا هُمْ حَلُّوا إِذْ صَاحَ سَائِقُهُمْ فَارْتَحَلُوا
[ 749 ]
اغمار جمع غمر : نادانان « فريب مىدهد ، و زيان مىرساند و تلخ مىگرداند و خداوند پاك نپسنديد كه دنيا را پاداش دوستان و كيفر دشمنان خود قرار دهد ، و اهل دنيا مانند مسافرانى هستند كه تا در منزل فرود آيند ناگهان جلودارشان فرياد « بار كنيد » برآورد و آنان بىدرنگ كوچ كنند » . امام ( ع ) از دنيا به وسيله سه قياس مضمر برحذر داشته است :
1 دنيا زيان مىرساند يعنى با غم و اندوهش . و فريب مىدهد ، يعنى با آرايش و زينتش . و تلخ مىگرداند ، يعنى با فراق و جدايىاش . زيرا كه طبع دنيا چنين است . صفت امرار يعنى تلخ كردن را براى دنيا از آنرو استعاره آورده است كه جدايى دنيا همانند تلخى باعث بىتابى و اندوه است ، و بعضى ، تمرّ به فتح تا روايت كردهاند به معنى تذهب [ يعنى : گذراست ] .
2 عبارت : إنّ اللّه . . . لاعدائه ، از آن رو آمده كه اگر خداوند دنيا را پسنديده بود ، بايد آن را به دوستان خود مىداد ، و دشمنانش را از آن محروم مىساخت .
3 سوّمين قياس مضمر در عبارت : و إنّ اهل الدّنيا . . . است و جمله بيناهم . . . به منزله صفتى است براى ركب . يعنى همچون كاروانى كه چنين و چنان است ، و جهت تشبيه به كاروان و مسافران آن است كه مانند كوچ مسافران ،
آنان نيز بايد از دنيا بزودى كوچ كنند . و كبراى مقدّر در هر دو قياس مضمر نخستين چنين است : و هر چه اين طور باشد ، سزاوار است كه از آن اجتناب كرد و نبايد در جستن آن كوشيد .
و كبراى مقدّر قياس سوّم نيز چنين است : و هر چه آن طور باشد شايسته است كه انسان در آن براى كوچ و سفر آماده گردد .