متن
ترجمه آیتی
ترجمه شهیدی
ترجمه معادیخواه
تفسیر منهاج البرائه خویی
تفسیر ابن ابی الحدید
تفسیر ابن میثم
339 امام ( ع ) فرمود :
أَيُّهَا اَلنَّاسُ لِيَرَكُمُ اَللَّهُ مِنَ اَلنِّعْمَةِ وَجِلِينَ كَمَا يَرَاكُمْ مِنَ اَلنِّقْمَةِ فَرِقِينَ إِنَّهُ مَنْ وُسِّعَ عَلَيْهِ فِي ذَاتِ يَدِهِ فَلَمْ يَرَ ذَلِكَ اِسْتِدْرَاجاً فَقَدْ أَمِنَ مَخُوفاً وَ مَنْ ضُيِّقَ عَلَيْهِ فِي ذَاتِ يَدِهِ فَلَمْ يَرَ ذَلِكَ اِخْتِبَاراً فَقَدْ ضَيَّعَ مَأْمُولاً استدراج : ناگهانى گرفتن « اى مردم بايد خداوند شما را از نعمت و بخشش خود ترسان ببيند چنان كه از عذاب و كيفر خويش بيمناك مىبيند ، براستى كسى كه مال فراوان در اختيار دارد و نبيند كه آن را ناگهان از او باز مىگيرند از ترس ايمن و آسوده گشته است ، و كسى كه تنگدست گردد ، و آن را آزمايش نبيند ، پاداشى را كه اميد و آرزو به آن بسته ، تباه ساخته است . » امام ( ع ) دستور داده است تا به هنگام رسيدن نعمت ، از ترس اين كه مبادا
[ 707 ]
ناگهان از دست برود ، از نعمت خدا بيمناك و در هراس باشند چنان كه از عذاب مىترسند ، توضيح آن كه نعمت آزمايشى است كه بايد آن را سپاس گزارد ،
همان طورى كه عذاب گرفتاريى است كه بايد با پايدارى با آن روبرو شد . و هدف امام ( ع ) واداشتن بر دو فضيلت شكرگزارى و پايدارى است . و از دلبستگى به نعمت و غفلت از خدا در حال نعمت با عبارت : إنّه . . . أمن مخوفا بر حذر داشته است ، و اين عبارت مقدمه صغرا براى قياس مضمرى است كه كبرايش : و كلّ من أمن مخوفا فهو مغرور يعنى هر كس ايمن از ترس بماند او فريب خورده است .
و همين طور ، تنگدست را بر حذر داشته از اين كه از آزمون و گرفتارى تنگدستى خود غفلت ورزد و او را از جمله كسانى شمرده است كه پاداش مورد آرزوى خود را تباه مىسازد و توضيح مطلب آن است كه فقير با اين عقيده كه تنگدستى آزمونى از طرف خداست آماده صبر و پايدارى مىگردد ، و از خداوند متعال آرزوى پاداش زيادى در آخرت دارد اما وقتى كه چنين عقيدهاى نداشته باشد ،
آمادگىاش را از دست مىدهد و اميد خود را تباه مىسازد .