نهج البلاغه |

متن ترجمه آیتی ترجمه شهیدی ترجمه معادیخواه تفسیر منهاج البرائه خویی تفسیر ابن ابی الحدید تفسیر ابن میثم
321 امام ( ع ) فرمود : اَلْعِلْمُ عِلْمَانِ مَطْبُوعٌ وَ مَسْمُوعٌ وَ لاَ يَنْفَعُ اَلْمَسْمُوعُ إِذَا لَمْ يَكُنِ اَلْمَطْبُوعُ « علم بر دو نوع است : يكى علم طبيعى و فطرى ، ديگرى علم شنيده ، كه علم شنيده تا مطبوع نباشد بى‏فايده است » . مقصود امام ( ع ) از علم مطبوع ، عقل بالملكه است ، يعنى استعداد به وسيله علوم بديهى و ضرورى براى رسيدن به علوم اكتسابى ، و مقصود از علم [ 693 ] مسموع ، همان شنيده‏هاى از دانشمندان است ، زيرا كسى كه چنين استعدادى را ندارد ، سودى از شنيده‏هاى خود از علوم نمى‏برد و از دستاورد خود بهره‏مند نمى‏شود . بعضى گفته‏اند مقصود از علم مطبوع آن اصولى است مانند توحيد و عدالت خدا كه انسان به طبيعت عقل و فطرت مى‏داند ، و علم مسموع ، علوم شرعى است كه نسبت به اصول عقلى و فطرى ، به منزله فرع است ، زيرا فرع بدون اصل سودى ندارد .