متن
ترجمه آیتی
ترجمه شهیدی
ترجمه معادیخواه
تفسیر منهاج البرائه خویی
تفسیر ابن ابی الحدید
تفسیر ابن میثم
65
و از خطبههاى آن حضرت است
سپاس خداى را ، كه صفتهاى او هميشگى است ، و حالى از او را بر حالى پيشى نيست 1 ، تا در آغاز باشد پيش از بودن در پايان ، و آشكارا باشد پيش از بودن در نهان . هر چه را واحد نامند اندك و تنهاست ، جز او كه يگانه است و بر همه فرمانرواست 2 . هر عزيزى جز او خوار است و هر نيرومندى جز او ناتوان و بيمقدار . هر مالكى جز او بنده است و هر عالمى دانش آموزنده ، هر توانايى گاه بود كه ناتوان است جز او كه توانا در هر حال و زمان است . جز او هر شنوايى ، آواى نرم و آهسته را نتواند شنود ، و فرياد درشت ، او را كر خواهد نمود ، و بر بانگى كه دور است ، وقوفش نتواند بود . هر بينا جز او ديدن رنگهاى پوشيده و ظريف نتواند . و در نگريستن به جسمهاى لطيف عاجز ماند .
و هر آشكارى جز او در نهان نيست ، و جز او هر چه در باطن است عيان نيست .
آنچه آفريد نه براى افزودن قدرت و توان بود ، و نه به خاطر بيم از پيشآمدهاى زمان . نه براى آنكه در رزم همتايى جنگجو ، او را يارى كند 3 ، و يا شريكى را كه به مال نازد ، مغلوب و متوارى ، و يا ضدى برترى جوى را منكوب و فرارى ، بلكه آنان آفريدگانى هستند پرورده و روزيخوار ، و بندگانى خرد و بيمقدار . در آفريدگان حلول نكرده بدانسان كه گويند در آنهاست ، و
[ 51 ]
چنان از آنها دور نيست كه گويند از آنها جداست . 4 نه آنچه در آغاز آفريد بر او دشوار بود ، و نه تدبير كار آفريدگان بر وى گرانبار . در آنچه آفريد عجزى دست قدرت او را نتافت ، و در آنچه قضا راند و مقدر فرمود ، شبهتى بدو راه نيافت . بلكه قضايى استوار بود ، و علمى محكم و امرى پايدار . اگر كيفر راند لطف او را پرسان بايد بود ، و اگر نعمت بخشد از نعمت او ترسان بايد بود .