متن
ترجمه آیتی
ترجمه شهیدی
ترجمه معادیخواه
تفسیر منهاج البرائه خویی
تفسیر ابن ابی الحدید
تفسیر ابن میثم
299 امام ( ع ) به كاتب خود عبيد الله بن ابى رافع فرمود :
أَلِقْ دَوَاتَكَ وَ أَطِلْ جِلْفَةَ قَلَمِكَ وَ فَرِّجْ بَيْنَ اَلسُّطُورِ وَ قَرْمِطْ بَيْنَ اَلْحُرُوفِ فَإِنَّ ذَلِكَ أَجْدَرُ بِصَبَاحَةِ اَلْخَطِّ ابو رافع : خدمتگزار رسول خدا ( ص ) بود قرمطة بين الحروف : نزديك كردن ميان حروف القت الدواة و لقتها : مركّب دوات را اصلاح كرد صباحة : نيك ، زيبايى جلفة القلم : نوك قلم
[ 678 ]
« دوات خود را اصلاح كن و سر قلمت را دراز كن . و بين خطها را پهن بگير و حروف را نزديك هم بنويس كه اين روش براى زيبايى خط مناسبتر است » . فايده قيد اوّل روشن است ، اما فايده قيد دوّم آن است كه سر قلم دراز ،
مركّب زيادى مىگيرد ، در نتيجه قلم ياراى نوشتن كلمات زيادى را به صورت همسان بدون جدا سازى ميان كلمات پيدا مىكند برخلاف سر قلم كوتاه كه مركبش اندك و تفكيك ميان هر بار به مركب زدن زياد مىباشد و در نتيجه تفاوت بين كلمات در آخر هر بار به مركب زدن و آغاز نوبت ديگر فراوان است .
و فايده قيد سوّم آن است كه بدان وسيله ، فاصلهها بين خطوط و جدايى آنها از يكديگر روشن مىشود .
و فايده قيد چهارم آنست كه كلمات خوش شكل مىشود و جلوه خوبى خواهد داشت ، و شايد بعضى از اين قيدها و يا تمام آنها شرط جنس خط باشند .
نه باعث زيبايى بعضى از انواع خطوطى كه بعدها پيدا شدهاند .
و با عبارت : فان ذلك . . . وادار بر انجام كارهايى كه دستور داده فرموده است يعنى اين شرايط . و اين بخش از عبارت مقدمه صغرا براى قياس مضمرى است كه كبراى مقدر آن چنين است : و هر چه باعث زيبايى خط باشد انجامش شايستهتر است .