نهج البلاغه |

متن ترجمه آیتی ترجمه شهیدی ترجمه معادیخواه تفسیر منهاج البرائه خویی تفسیر ابن ابی الحدید تفسیر ابن میثم
252 امام ( ع ) فرمود : أَحْبِبْ حَبِيبَكَ هَوْناً مَا عَسَى أَنْ يَكُونَ بَغِيضَكَ يَوْماً مَا وَ أَبْغِضْ بَغِيضَكَ هَوْناً مَا عَسَى أَنْ يَكُونَ حَبِيبَكَ يَوْماً مَا « دوست خود را به اندازه دوست بدار ، شايد روزى دشمن تو شود ، و دشمنت را نيز به مدارا دشمن بدار ، شايد روزى دوست گردد . » فايده اين سخن ، همان دستور به اعتدال در دوستى و دشمنى و زياده روى نكردن در آنهاست ، به دليل مفسده‏اى كه در زياده‏روى و افراط است . [ 644 ] هون ، يعنى آرامش و متانت ، و اين كلمه صفت براى مصدر محذوف است ، يعنى : دوستى توأم با آرامش و اعتدال . كلمه ما در هر دو مورد مفيد ناچيز و اندكى از آرامش و روز است ، و هدف از آن اندازه داشتن است نه زياده روى ، و وقتى از اوقات است ، هر چند كه معيّن نشده است . امام ( ع ) بر راز اين مطلب با كلمه : « عسى » در دو جا اشاره فرموده است ، كه اين هر دو به منزله دو مقدمه صغرا براى قياس مضمرى هستند ، اما مفسده زياده روى در محبّت در اين است كه شخص ، دوست خود را بر اسرار و احوال خويش آگاه مى‏سازد و اگر بعدها دوستى‏شان به دشمنى مبدّل شود چنين دوستى به دليل آگاهى بر اسرار ، بر نابودى شخص از دشمنان ديگر تواناتر است . و همچنين مفسده زياده‏روى در دشمنى ، ابقا نكردن بر دشمن و اين خود باعث دوام دشمنى و عداوت است ، بنابر اين ميانه‏روى در اين جهت بهتر است ، زيرا چه بسا دشمن روزى بر گردد و دوست شود ، اگر براى دوستى جايى باقى گذاشته باشند . كبراى مقدر قياس اوّل : هر دوستى كه ممكن است روزى دشمن شود ، شايسته است در دوستى با او زياده روى نكنند . و كبراى مقدر قياس دوّم چنين است : و هر دشمنى كه شايد روزى دوست شود ، سزاوار است كه در دشمنى با وى افراط نورزند .