متن
ترجمه آیتی
ترجمه شهیدی
ترجمه معادیخواه
تفسیر منهاج البرائه خویی
تفسیر ابن ابی الحدید
تفسیر ابن میثم
107 امام ( ع ) فرمود :
كَمْ مِنْ مُسْتَدْرَجٍ بِالْإِحْسَانِ إِلَيْهِ وَ مَغْرُورٍ بِالسَّتْرِ عَلَيْهِ وَ مَفْتُونٍ بِحُسْنِ اَلْقَوْلِ فِيهِ وَ مَا اِبْتَلَى اَللَّهُ أَحَداً بِمِثْلِ اَلْإِمْلاَءِ لَهُ مستدرج : كسى كه به دليل غفلت و نافرمانى ، گرفتار عذاب گردد املاء : مهلت دادن و به تأخير انداختن مدّت « چه بسا كسى به سبب احسان [ خداوند ] رفته رفته به عذاب نزديك شده و در اثر پوشيده داشتن گناهش به خود فريفته گرديده و به خاطر تحسين و چرب زبانى مردم در دام فتنه افتاده است . خداوند هيچ كس را همچون او به وسيله مهلت دادن نيازموده است » . امام ( ع ) از امورى كه خداوند بدان وسيله بندگانش را مىآزمايد ، چهار مورد را بيان كرده است :
1 نيكى و احسان با انواع نعمتها نسبت به بندهاش .
2 پوشاندن نافرمانى و گناه او .
3 خوشگويى و مدح و ستايش مردم نسبت به او .
4 به تأخير انداختن مدّت و مهلت و فرصت دادن به او .
و چون نتيجه آزمون به وسيله اين امورى كه در حقيقت همه آنها نعمتند ، يا شكر و سپاس است و يا كفران و ناسپاسى است ، چنان كه خداى متعال فرموده است : لِيَبْلُوَنى أ اَشْكُرُ اَمْ اَكْفُرُ [ 41 ] و سپاسگزارى همان نتيجه خوب و مطلوب با
[ 41 ] سوره نمل ( 27 ) آيه ( 40 ) يعنى : تا مرا بيازمايد كه نعمتش را سپاس مىگويم يا ناسپاسى مىكنم .
[ 514 ]
لذّات است كه خداوند به شخص متنعّم كه از طريق سپاسگزارى اولّين نعمت مورد آزمايش قرار گرفته است ، هشدار مىدهد كه چه بسا او به وسيله همين نعمت اندك اندك به عذاب كشيده شود ، بنابر اين شايسته است كه از آن غفلت نورزد ، و همچنين خداوند آن شخص را كه به سبب نعمت دوم مورد آزمايش قرار گرفته ، توجه داده است كه بسيارى از اوقات اين نعمت ، باعث غرور و خودخواهى او نسبت به خدا شده ، و شخص از پيشامد ناگوار خود را در امان مىبيند و در نتيجه گرفتار معاصى مىگردد . و در مورد سوّم توجه داده است بر اينكه آن نعمت گاهى باعث شرّ و فساد نسبت به او است و همچنين باعث منصرف ساختن وى از شكر خدا و مبتلا شدن او به خودبينى ، و در مورد چهارم توجه داده است بر اين كه اين نعمت بالاترين نعمتى است كه وى را با آن آزمايش مىكنند .