جستجو
1) الر ۚ تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ وَقُرْآنٍ مُبِينٍ
الر (اسرار این حروف نزد خدا و رسول است) این است آیات کتاب خدا و قرآنی که (راه حق و باطل را) روشن و آشکار می‌گرداند.
ALIF LAM RA. These are the verses of the Book and the perspicuous oration.
2) رُبَمَا يَوَدُّ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْ كَانُوا مُسْلِمِينَ
کافران (چون چشم حقیقت بین بگشایند) ای بسا آرزو کنند که کاش مسلم و خداپرست بودند.
The unbelievers would haply like to wish that they had submitted (and become Muslim).
3) ذَرْهُمْ يَأْكُلُوا وَيَتَمَتَّعُوا وَيُلْهِهِمُ الْأَمَلُ ۖ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ
(ای رسول ما) این کافران (لجوج) را واگذار تا به خورد و خواب طبیعت و لذات حیوانی سرگرم باشند و آمال و اوهام دنیوی آنان را غافل گرداند، پس (نتیجه این کامرانی بیهوده را) به زودی خواهند یافت.
Leave them to feast and revel, beguiled by hope; they will come to know soon.
4) وَمَا أَهْلَكْنَا مِنْ قَرْيَةٍ إِلَّا وَلَهَا كِتَابٌ مَعْلُومٌ
و ما هیچ ملک و ملتی را هلاک نکردیم جز به هنگامی معین.
Not one habitation have We destroyed but at the time determined for it.
5) مَا تَسْبِقُ مِنْ أُمَّةٍ أَجَلَهَا وَمَا يَسْتَأْخِرُونَ
هیچ قومی از اجل خود (از آنچه در علم حق معین است یک لحظه) پس و پیش نخواهند افتاد.
No people can hasten or delay the term already fixed for them.
6) وَقَالُوا يَا أَيُّهَا الَّذِي نُزِّلَ عَلَيْهِ الذِّكْرُ إِنَّكَ لَمَجْنُونٌ
و کافران گفتند: ای کسی که (مدعی آنی که) قرآن از جانب خدا بر تو نازل شده تو (به عقیده ما) محققا دیوانه‌ای.
And yet they say: "You, to whom this Exposition has been sent are surely possessed of the Devil.
7) لَوْ مَا تَأْتِينَا بِالْمَلَائِكَةِ إِنْ كُنْتَ مِنَ الصَّادِقِينَ
اگر راست می‌گویی (و بر تو فرشتگان خدا نازل می‌شوند) چرا فرشتگان را نزد ما نمی‌آری؟
If you are a man of truth, why can't you bring the angels to us?"
8) مَا نُنَزِّلُ الْمَلَائِكَةَ إِلَّا بِالْحَقِّ وَمَا كَانُوا إِذًا مُنْظَرِينَ
ما فرشتگان را جز به حق (و حکمت و مصلحت) نمی‌فرستیم، و آن گاه که بفرستیم دیگر کافران مهلتی نخواهند یافت.
But then We never send the angels down save with the purpose (of enforcing their doom), after which they will not be given more respite.
9) إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ
البته ما قرآن را بر تو نازل کردیم و ما هم آن را محققا محفوظ خواهیم داشت.
We have sent down this Exposition, and We will guard it.
10) وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ فِي شِيَعِ الْأَوَّلِينَ
و ما پیش از تو هم رسولانی بر امم سالفه فرستادیم.
We had also sent apostles to people of earlier persuasions.
11) وَمَا يَأْتِيهِمْ مِنْ رَسُولٍ إِلَّا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ
و هیچ رسولی بر آن مردم نمی‌آمد جز آنکه به استهزای او می‌پرداختند.
But never once an apostle came to them at whom they did not scoff.
12) كَذَٰلِكَ نَسْلُكُهُ فِي قُلُوبِ الْمُجْرِمِينَ
این گونه ما قرآن را (روشن) در دل زشتکاران وارد سازیم،
We place in the hearts of sinners (disbelief).
13) لَا يُؤْمِنُونَ بِهِ ۖ وَقَدْ خَلَتْ سُنَّةُ الْأَوَّلِينَ
لیکن به آن ایمان نمی‌آورند، و البته عادت امم سابقه هم (مانند امت تو بر همین انکار و استهزا نسبت به رسولان و کتب آسمانی) گذشت.
So, they will not believe in it: The example of former people is there.
14) وَلَوْ فَتَحْنَا عَلَيْهِمْ بَابًا مِنَ السَّمَاءِ فَظَلُّوا فِيهِ يَعْرُجُونَ
و اگر ما بر این کافران امتت دری از آسمان بگشاییم تا دائم بر آسمانها عروج (یا فرشتگان بر آنها نزول) کنند،
Even if We open a door in the heavens and they ascend through it in broad daylight,
15) لَقَالُوا إِنَّمَا سُكِّرَتْ أَبْصَارُنَا بَلْ نَحْنُ قَوْمٌ مَسْحُورُونَ
باز هم خواهند گفت: چشمان ما را فرو بسته‌اند، بلکه در ما سحر و جادویی به کار برده‌اند.
They will say all the same: "Our eyes were dazed (and clouded over). We were a people ensorcelled."
16) وَلَقَدْ جَعَلْنَا فِي السَّمَاءِ بُرُوجًا وَزَيَّنَّاهَا لِلنَّاظِرِينَ
و همانا ما در آسمان کاخهای بلند برافراشتیم و بر چشم بینایان عالم آن کاخها را به زیب و زیور بیاراستیم.
We have placed the signs of the Zodiac in the sky, and decked it out for those who can see;
17) وَحَفِظْنَاهَا مِنْ كُلِّ شَيْطَانٍ رَجِيمٍ
و آن را از (دستبرد) هر شیطان مردودی محفوظ داشتیم.
And We have preserved it from every accursed devil,
18) إِلَّا مَنِ اسْتَرَقَ السَّمْعَ فَأَتْبَعَهُ شِهَابٌ مُبِينٌ
لیکن هر شیطانی برای سرقت سمع (یعنی برای دزدیدن و دریافتن سخن فرشتگان عالم بالا) به آسمان نزدیک شود تیر شهاب و شعله آسمانی او را تعقیب کند.
Except the ones who listen on the sly, yet they are chased away by a shooting flame.
19) وَالْأَرْضَ مَدَدْنَاهَا وَأَلْقَيْنَا فِيهَا رَوَاسِيَ وَأَنْبَتْنَا فِيهَا مِنْ كُلِّ شَيْءٍ مَوْزُونٍ
و زمین را هم ما بگستردیم و در آن کوههای عظیم بر نهادیم و در آن از هر گیاه و هر نبات مناسب و موافق حکمت و عنایت برویانیدیم.
We stretched the earth and placed upon it firm stabilisers, and made all things grow upon it balanced evenly.
20) وَجَعَلْنَا لَكُمْ فِيهَا مَعَايِشَ وَمَنْ لَسْتُمْ لَهُ بِرَازِقِينَ
و در این زمین هم لوازم معاش و زندگانی شما را مهیا کردیم و هم بر سایر حیوانات که شما به آنها روزی نمی‌دهید قوت و غذا فراهم ساختیم.
We have provided on it sustenance for you, and for those you cannot provide.
21) وَإِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلَّا عِنْدَنَا خَزَائِنُهُ وَمَا نُنَزِّلُهُ إِلَّا بِقَدَرٍ مَعْلُومٍ
و هیچ چیز در عالم نیست جز آنکه منبع و خزانه آن نزد ماست ولی ما از آن بر عالم خلق الاّ به قدر معین (که مصلحت است) فرو نمی‌فرستیم.
Of all things there are We have the stores, and send them down in determined measure.
22) وَأَرْسَلْنَا الرِّيَاحَ لَوَاقِحَ فَأَنْزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَسْقَيْنَاكُمُوهُ وَمَا أَنْتُمْ لَهُ بِخَازِنِينَ
و ما بادهای باردار کننده (رحم طبیعت) را فرستادیم، آن‌گاه باران را از آسمان فرود آوردیم تا به آن آب، شما را سیراب گردانیدیم و گر نه شما نمی‌توانستید آبهایی (برای وقت حاجت خود در هر جای زمین از کوه و دره و بیابان و صحرا) منبع ساخته و جاری سازید.
We send rain-impregnated winds, and water from the sky which you drink, but you are not the keepers of its store.
23) وَإِنَّا لَنَحْنُ نُحْيِي وَنُمِيتُ وَنَحْنُ الْوَارِثُونَ
و محققا ماییم که زنده می‌کنیم و می‌میرانیم و وارث (همه خلق که فانی می‌شوند) ما هستیم.
It is We who give life and We who give death, and We are the One who will abide.
24) وَلَقَدْ عَلِمْنَا الْمُسْتَقْدِمِينَ مِنْكُمْ وَلَقَدْ عَلِمْنَا الْمُسْتَأْخِرِينَ
و البته ما به همه گذشتگان و آیندگان شما آگاهی کامل داریم.
We surely know those of you who go forward and those of you who lag behind.
25) وَإِنَّ رَبَّكَ هُوَ يَحْشُرُهُمْ ۚ إِنَّهُ حَكِيمٌ عَلِيمٌ
و البته خدای تو همه خلایق را در قیامت محشور خواهد کرد، که کار او از روی علم و حکمت است.
Your Lord will surely gather them together: Certainly He is all-wise and all-knowing.
26) وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ مِنْ صَلْصَالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ
و همانا ما انسان را از گل و لای کهنه متغیر بیافریدیم.
Man We fashioned from fermented clay dried tingling hard,
27) وَالْجَانَّ خَلَقْنَاهُ مِنْ قَبْلُ مِنْ نَارِ السَّمُومِ
و طایفه دیوان را پیشتر از آتش گدازنده، خلق کردیم.
As We fashioned jinns before from intense radiated heat.
28) وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَائِكَةِ إِنِّي خَالِقٌ بَشَرًا مِنْ صَلْصَالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ
و (یاد آر) آن گاه که پروردگارت به فرشتگان عالم اظهار فرمود که من بشری از ماده گل و لای کهنه متغیر، خلق خواهم کرد.
But when your Lord said to the angels: "I am verily going to create a human being from fermented clay dried tingling hard;
29) فَإِذَا سَوَّيْتُهُ وَنَفَخْتُ فِيهِ مِنْ رُوحِي فَقَعُوا لَهُ سَاجِدِينَ
پس چون آن (عنصر) را معتدل بیارایم و در آن از روح خویش بدمم همه (از جهت حرمت و عظمت آن روح الهی) بر او سجده کنید.
And when I have fashioned him and breathed into him of My spirit, bow before him in homage;"
30) فَسَجَدَ الْمَلَائِكَةُ كُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ
پس همه فرشتگان سجده کردند.
The angels bowed in homage in a body
31) إِلَّا إِبْلِيسَ أَبَىٰ أَنْ يَكُونَ مَعَ السَّاجِدِينَ
مگر ابلیس که از همراهی با سجده کنندگان امتناع ورزید.
Except Iblis. He refused to bow with the adorers.
32) قَالَ يَا إِبْلِيسُ مَا لَكَ أَلَّا تَكُونَ مَعَ السَّاجِدِينَ
خدا فرمود که ای شیطان، برای چه تو با ساجدان عالم سر فرود نیاوردی؟
"How is it, O Iblis," said (the Lord), "you did not join those who bowed in homage?"
33) قَالَ لَمْ أَكُنْ لِأَسْجُدَ لِبَشَرٍ خَلَقْتَهُ مِنْ صَلْصَالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ
شیطان پاسخ داد که من هرگز به بشری که از گل و لای کهنه متغیر خلقت کرده‌ای سجده نخواهم کرد.
"How could I bow," said he, "before a mortal whom You created from fermented clay dried tingling hard?"
34) قَالَ فَاخْرُجْ مِنْهَا فَإِنَّكَ رَجِيمٌ
خدا هم (به او قهر و عتاب) فرمود که از صف ساجدان (و از بهشت مطیعان) خارج شود که تو رانده درگاه ما شدی.
"Go hence, execrable," (said the Lord), "from this place,
35) وَإِنَّ عَلَيْكَ اللَّعْنَةَ إِلَىٰ يَوْمِ الدِّينِ
و لعنت ما تا روز جزا بر تو محقق و حتمی گردید.
Condemned till the day of Doom!"
36) قَالَ رَبِّ فَأَنْظِرْنِي إِلَىٰ يَوْمِ يُبْعَثُونَ
شیطان از خدا درخواست کرد که پروردگارا، پس مرا تا روز قیامت که خلق مبعوث می‌شوند مهلت و طول عمر عطا فرما.
"O my Lord," said he, "give me respite till the day the dead are raised."
37) قَالَ فَإِنَّكَ مِنَ الْمُنْظَرِينَ
خدا فرمود: آری تو را مهلت خواهد بود.
"You are among the reprieved," (said the Lord),
38) إِلَىٰ يَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ
تا به وقت معین و روز معلوم (شاید مرا تا قیامت یا نفخه صور اول یا ظهور دولت ولی عصر یا ظهور حکومت عقل انسان بر نفس و هوای او باشد).
"Till the predetermined time."
39) قَالَ رَبِّ بِمَا أَغْوَيْتَنِي لَأُزَيِّنَنَّ لَهُمْ فِي الْأَرْضِ وَلَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ
شیطان گفت: خدایا، چنانکه مرا به گمراهی و هلاکت کشاندی من نیز در زمین (هر باطلی را) در نظر فرزندان آدم جلوه می‌دهم (تا از یاد تو غافل شوند) و همه آنها را به گمراهی و هلاکت خواهم کشاند.
"O my Lord," he said, "since You have led me into error I'll beguile them with the pleasures of the world and lead them astray,
40) إِلَّا عِبَادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِينَ
به جز بندگان پاک و برگزیده تو را.
Except the chosen ones among Your creatures."
41) قَالَ هَٰذَا صِرَاطٌ عَلَيَّ مُسْتَقِيمٌ
خدا فرمود: همین (اخلاص و پاکی سریرت) راه مستقیم به (درگاه رضای) من است.
(To which God) said: "This way is right by Me.
42) إِنَّ عِبَادِي لَيْسَ لَكَ عَلَيْهِمْ سُلْطَانٌ إِلَّا مَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْغَاوِينَ
و هرگز تو را بر بندگان (برگزیده) من تسلط و غلبه نخواهد بود لیکن اقتدار و سلطه تو بر مردم گمراهی است که پیرو تو شوند.
No power shall you have over (all) My creatures except those who fall into error and follow you,
43) وَإِنَّ جَهَنَّمَ لَمَوْعِدُهُمْ أَجْمَعِينَ
و البته وعده‌گاه جمیع آن مردم گمراه نیز آتش دوزخ خواهد بود.
For whom the ordained place is surely Hell,
44) لَهَا سَبْعَةُ أَبْوَابٍ لِكُلِّ بَابٍ مِنْهُمْ جُزْءٌ مَقْسُومٌ
که آن دوزخ را هفت در است که هر دری برای ورود دسته‌ای از گمراهان معین گردیده است.
Which has several gates, and each gate is marked for every section of them."
45) إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ
البته اهل تقوا در باغها و نهرهای جاری خواهند بود.
Verily those who keep away from evil and follow the straight path shall be in the midst of gardens and springs of water.
46) ادْخُلُوهَا بِسَلَامٍ آمِنِينَ
(به آنها خطاب شود که) شما با درود و سلام و با کمال ایمنی و احترام به بهشت ابد وارد شوید.
"Enter in peace and tranquility," (they will be told).
47) وَنَزَعْنَا مَا فِي صُدُورِهِمْ مِنْ غِلٍّ إِخْوَانًا عَلَىٰ سُرُرٍ مُتَقَابِلِينَ
و ما آیینه دلهای پاک آنها را از کدورت کینه و حسد و هر خلق ناپسند به کلی پاک و پاکیزه ساختیم و همه برادروار روبروی یکدیگر بر تختهای عزت بنشینند.
We shall cast out any grudge they may have in their hearts. (There) they will sit on couches face to face like brothers together.
48) لَا يَمَسُّهُمْ فِيهَا نَصَبٌ وَمَا هُمْ مِنْهَا بِمُخْرَجِينَ
در حالتی که هیچ رنج و زحمت در آنجا به آنها نرسد و هرگز از آن بهشت ابد بیرونشان نکنند.
No weariness will come upon them, nor will they be sent away from there.
49) ۞ نَبِّئْ عِبَادِي أَنِّي أَنَا الْغَفُورُ الرَّحِيمُ
(ای رسول ما) بندگان مرا آگاه ساز که من بسیار آمرزنده و مهربانم.
Announce to My creatures that I am indeed forgiving and kind,
50) وَأَنَّ عَذَابِي هُوَ الْعَذَابُ الْأَلِيمُ
و نیز عذاب من بسیار سخت و دردناک است.
But My punishment is surely a painful one.
51) وَنَبِّئْهُمْ عَنْ ضَيْفِ إِبْرَاهِيمَ
و هم بندگانم را از حکایت (فرشتگان) مهمانان ابراهیم آگاه ساز.
Inform them about the matter of Abraham's guests.
52) إِذْ دَخَلُوا عَلَيْهِ فَقَالُوا سَلَامًا قَالَ إِنَّا مِنْكُمْ وَجِلُونَ
که چون آن مهمانان بر ابراهیم وارد شدند و بر او سلام دادند ابراهیم (مضطرب شده) گفت: ما از شما (که بدون اذن و بی‌موقع بر ما در آمدید) بیمناکیم.
When they came to him and said: "Peace," he answered: "Truly we are afraid of you."
53) قَالُوا لَا تَوْجَلْ إِنَّا نُبَشِّرُكَ بِغُلَامٍ عَلِيمٍ
فرشتگان گفتند: هیچ مترس که ما آمده‌ایم تو را به پسری دانا بشارت دهیم.
"Have no fear," they said. "We bring you news of a son full of wisdom."
54) قَالَ أَبَشَّرْتُمُونِي عَلَىٰ أَنْ مَسَّنِيَ الْكِبَرُ فَبِمَ تُبَشِّرُونَ
ابراهیم گفت: آیا مرا در این سن پیری مژده فرزند می‌دهید؟ نشانه این مژده چیست؟
"You bring me the good news now," he said, "when old age has come upon me. What good news are you giving me then?"
55) قَالُوا بَشَّرْنَاكَ بِالْحَقِّ فَلَا تَكُنْ مِنَ الْقَانِطِينَ
گفتند: ما تو را به حق و حقیقت بشارت دادیم و تو هرگز نومید مباش.
"We have given you the happy tidings of a truth," they replied. "So do not be one of those who despair."
56) قَالَ وَمَنْ يَقْنَطُ مِنْ رَحْمَةِ رَبِّهِ إِلَّا الضَّالُّونَ
ابراهیم گفت: به جز مردم گمراه چه کسی از لطف خدای خود نومید می‌شود؟
"Who would despair of the mercy of his Lord," he answered, "but those who go astray."
57) قَالَ فَمَا خَطْبُكُمْ أَيُّهَا الْمُرْسَلُونَ
آن گاه ابراهیم پرسش کرد که ای رسولان حق، باز گویید که بر چه کار مبعوث شده‌اید؟
And asked them: "What matter, O angels, brings you here?"
58) قَالُوا إِنَّا أُرْسِلْنَا إِلَىٰ قَوْمٍ مُجْرِمِينَ
فرشتگان پاسخ دادند که ما بر هلاک قومی زشتکار فرستاده شده‌ایم.
"We have been sent," they said, "to (punish) a sinful people,
59) إِلَّا آلَ لُوطٍ إِنَّا لَمُنَجُّوهُمْ أَجْمَعِينَ
(که آن قوم مجرم لوطند که به جرم عمل بد هلاک شوند) مگر اهل بیت لوط که همه آنها را از بلا نجات خواهیم داد.
"Except the family of Lot whom we shall save
60) إِلَّا امْرَأَتَهُ قَدَّرْنَا ۙ إِنَّهَا لَمِنَ الْغَابِرِينَ
جز زن لوط که آن هم (چون با بدان همدست است) چنین مقرر داشتیم که از بازماندگان باشد (و با زشتکاران هلاک شود).
"Other than his wife who, it is decreed, will remain with those who will stay behind."
61) فَلَمَّا جَاءَ آلَ لُوطٍ الْمُرْسَلُونَ
و چون فرشتگان بر لوط و خانواده او وارد شدند.
When the messengers came to the family of Lot,
62) قَالَ إِنَّكُمْ قَوْمٌ مُنْكَرُونَ
لوط با فرشتگان گفت: شما اشخاصی نا آشنایید!
He said: "You are people I do not know."
63) قَالُوا بَلْ جِئْنَاكَ بِمَا كَانُوا فِيهِ يَمْتَرُونَ
فرشتگان پاسخ دادند که ما بر انجام چیزی (یعنی وعده عذاب) که قومت در آن به شک و انکار بودند فرستاده شدیم.
"We have come to you with news," they said, "of what your people doubt;
64) وَأَتَيْنَاكَ بِالْحَقِّ وَإِنَّا لَصَادِقُونَ
و به حق و راستی به سوی تو آمده‌ایم و آنچه گوییم صدق محض است.
"Yet we bring to you the truth, and we are truthful.
65) فَأَسْرِ بِأَهْلِكَ بِقِطْعٍ مِنَ اللَّيْلِ وَاتَّبِعْ أَدْبَارَهُمْ وَلَا يَلْتَفِتْ مِنْكُمْ أَحَدٌ وَامْضُوا حَيْثُ تُؤْمَرُونَ
پس تو ای لوط، خانواده‌ات را در پاسی از شب از این دیار بیرون بر و خود از پی آنان روانه شو و هیچ یک از شما باز پس ننگرد بلکه بدان سو که مأمورید به سرعت روان شوید.
"So leave with your family late in the night, yourself remaining in the rear, and let none turn back to look, and go where you will be commanded."
66) وَقَضَيْنَا إِلَيْهِ ذَٰلِكَ الْأَمْرَ أَنَّ دَابِرَ هَٰؤُلَاءِ مَقْطُوعٌ مُصْبِحِينَ
و بر او این فرمان را وحی کردیم که قومت تا آخرین افراد، صبحگاه هلاک می‌شوند.
We issued this command to him, for they were going to be destroyed in the morning.
67) وَجَاءَ أَهْلُ الْمَدِينَةِ يَسْتَبْشِرُونَ
و (در آن شب که فرشتگان به شکل جوانهای زیبا به خانه لوط در آمدند) قوم لوط آگاه شده خوشحال (به خیال کامرانی به خانه او) آمدند.
Then came the people of the city, exulting at the news.
68) قَالَ إِنَّ هَٰؤُلَاءِ ضَيْفِي فَلَا تَفْضَحُونِ
لوط به قوم خود گفت: این جوانان در منزل من مهمانند، مرا شرمسار مکنید.
Said Lot: "These are my guests; do not put me to shame,
69) وَاتَّقُوا اللَّهَ وَلَا تُخْزُونِ
و از خدا بترسید و مرا خجل مگردانید.
"And do not disgrace me. Have some fear of God."
70) قَالُوا أَوَلَمْ نَنْهَكَ عَنِ الْعَالَمِينَ
قوم گفتند: مگر ما تو را از (میزبانی و حمایت) عالمیان منع نکردیم؟
"Did we not restrain you," they said, "from (entertaining) creatures from the outside world?"
71) قَالَ هَٰؤُلَاءِ بَنَاتِي إِنْ كُنْتُمْ فَاعِلِينَ
لوط به قوم خود گفت: من این دخترانم را به نکاح شما می‌دهم تا اگر خیال عملی دارید انجام دهید.
"Here are my daughters," said Lot, "if you are so active."
72) لَعَمْرُكَ إِنَّهُمْ لَفِي سَكْرَتِهِمْ يَعْمَهُونَ
(ای محمد) به جان تو قسم که این مردم دنیا همیشه مست شهوات نفسانی و به حیرت و غفلت و گمراهی خواهند بود.
Verily by your life they were utterly confused in their (lustful) drunkenness.
73) فَأَخَذَتْهُمُ الصَّيْحَةُ مُشْرِقِينَ
باری، قوم لوط هنگام طلوع آفتاب به صیحه آسمانی همه هلاک شدند.
So they were seized by the mighty blast at break of day;
74) فَجَعَلْنَا عَالِيَهَا سَافِلَهَا وَأَمْطَرْنَا عَلَيْهِمْ حِجَارَةً مِنْ سِجِّيلٍ
و شهر و دیار آنها را زیر و زبر ساخته و آن قوم را سنگباران عذاب کردیم.
And We turned the city upside down, and rained on them stones of hardened lava.
75) إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِلْمُتَوَسِّمِينَ
و در این عذاب هوشمندان را عبرت و بصیرت بسیار است.
Herein are really signs for those who discern.
76) وَإِنَّهَا لَبِسَبِيلٍ مُقِيمٍ
و این ویرانه اکنون بر سر راهی است بر قرار.
This (city) lies on a road that still survives.
77) إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً لِلْمُؤْمِنِينَ
همانا در این عقوبت بدکاران عالم، اهل ایمان را آیت و عبرتی است.
Indeed there is a portent in this for those who believe.
78) وَإِنْ كَانَ أَصْحَابُ الْأَيْكَةِ لَظَالِمِينَ
و اهل شهر ایکه (قوم شعیب) هم بسیار مردم ستمکاری بودند.
The dwellers of the Wood (near Midian) were also wicked.
79) فَانْتَقَمْنَا مِنْهُمْ وَإِنَّهُمَا لَبِإِمَامٍ مُبِينٍ
آنها را نیز به کیفر رسانیدیم، و این هر دو شهر (یعنی شهر سدوم و ایکه یا مدین که دیار قوم لوط و شعیب بود، برای اهل اعتبار) بر رهگذری آشکار قرار دارند.
So We punished them too. They are both situated by the highway, clearly visible.
80) وَلَقَدْ كَذَّبَ أَصْحَابُ الْحِجْرِ الْمُرْسَلِينَ
و اصحاب حجر (قوم صالح) هم رسولان را به کلی تکذیب کردند.
The people of Al-Hijr denied Our apostles;
81) وَآتَيْنَاهُمْ آيَاتِنَا فَكَانُوا عَنْهَا مُعْرِضِينَ
و از آیاتی که ما بر آنان فرستادیم رو گردانیدند.
And though We had given them Our signs they turned away from them.
82) وَكَانُوا يَنْحِتُونَ مِنَ الْجِبَالِ بُيُوتًا آمِنِينَ
و در کوهها منزل می‌ساختند تا از خطر ایمن باشند.
They used to hew dwellings in the mountains to live in security.
83) فَأَخَذَتْهُمُ الصَّيْحَةُ مُصْبِحِينَ
پس صبحگاهی صیحه عذاب (قهر ما) همه آنها را نابود کرد.
But they were seized by the mighty blast towards the morning;
84) فَمَا أَغْنَىٰ عَنْهُمْ مَا كَانُوا يَكْسِبُونَ
و به فراز کوه با همه ذخائر و ثروت از هلاک ایمن نگردیدند.
And all that they had done (for security) availed them nothing.
85) وَمَا خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا إِلَّا بِالْحَقِّ ۗ وَإِنَّ السَّاعَةَ لَآتِيَةٌ ۖ فَاصْفَحِ الصَّفْحَ الْجَمِيلَ
و ما آسمانها و زمین و هر چه را که در بین آنهاست جز به حق (و برای مقصودی صحیح و حکمتی بزرگ) خلق نکرده‌ایم، و البته ساعت قیامت (که غرض و مقصود اصلی خلقت شماست) خواهد آمد، اکنون تو (ای رسول ما، از این منکران) نیکو در گذر (یعنی با خلق خوش آنها را به حق دعوت کن و اگر نپذیرند دلتنگ مباش).
We have not created but with reason the heavens and the earth and all that lies within them. The Hour (of the great change) is certain to come. So turn away (from them) with a grace.
86) إِنَّ رَبَّكَ هُوَ الْخَلَّاقُ الْعَلِيمُ
محققا پروردگار تو آفریننده دانایی است (که بی‌مقصود خلق را نیافریده، البته هر کسی به نتیجه عملش خواهد رسید).
Surely your Lord is the Creator and knows (everything).
87) وَلَقَدْ آتَيْنَاكَ سَبْعًا مِنَ الْمَثَانِي وَالْقُرْآنَ الْعَظِيمَ
(ای محمد) همانا هفت آیت با ثنا (و دعا که قسمت بین خدا و عبد شده و در هر نماز دو بار خوانده می‌شود، یعنی سوره حمد) و این قرآن با عظمت را بر تو فرستادیم.
We have indeed given you the seven oft-repeated (examples), and the majestic Qur'an.
88) لَا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلَىٰ مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِنْهُمْ وَلَا تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَاخْفِضْ جَنَاحَكَ لِلْمُؤْمِنِينَ
توبه این ناقابل متاع دنیوی که به طایفه‌ای از مردم کافر دادیم البته چشم مدوز و بر اینان اندوه مخور و اهل ایمان را زیر پر و بال خود گیر (و با کمال حسن خلق بپروران).
So covet not things We have bestowed on a portion of them to enjoy, and do not grieve for them, and protect those who believe;
89) وَقُلْ إِنِّي أَنَا النَّذِيرُ الْمُبِينُ
و بگو: من همان رسولم که برای اندرز و ترسانیدن (خلق از عذاب قهر خدا) با دلیلی روشن آمده‌ام.
And say: "I am a distinct warner,"
90) كَمَا أَنْزَلْنَا عَلَى الْمُقْتَسِمِينَ
آن گونه عذابی که بر کسانی که آیات خدا را قسمت کردند (یعنی یهود و نصاری) نازل نمودیم.
Like (those) We had sent to those schismatics who slandered their Books
91) الَّذِينَ جَعَلُوا الْقُرْآنَ عِضِينَ
آنان که قرآن را (به میل خود و غرض فاسد خویش) جزء جزء و پاره پاره کردند (بعضی را قبول و بعضی را رد کردند).
And severed their Scripture into fragments.
92) فَوَرَبِّكَ لَنَسْأَلَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ
قسم به خدای تو که از همه آنها سخت مؤاخذه خواهیم کرد.
By your Lord We shall question them one and all
93) عَمَّا كَانُوا يَعْمَلُونَ
از آنچه می‌کرده‌اند.
About their deeds.
94) فَاصْدَعْ بِمَا تُؤْمَرُ وَأَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكِينَ
پس تو آشکارا آنچه مأموری (به خلق) برسان و از مشرکان روی بگردان.
So declare to them what We have enjoined, and turn away from idolaters.
95) إِنَّا كَفَيْنَاكَ الْمُسْتَهْزِئِينَ
همانا ما تو را از شر استهزا کنندگان محفوظ نمودیم.
We are surely sufficient to deal with those who scoff at you,
96) الَّذِينَ يَجْعَلُونَ مَعَ اللَّهِ إِلَٰهًا آخَرَ ۚ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ
آنان که با خدای یکتا خدایی دیگر قرار دهند، پس به زودی خواهند دانست.
Who place other gods besides God. They will come to know soon.
97) وَلَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّكَ يَضِيقُ صَدْرُكَ بِمَا يَقُولُونَ
و ما محققا می‌دانیم که تو از آنچه امت (در طعنه و تکذیب تو) می‌گویند سخت دلتنگ می‌شوی.
We are well aware that you are disheartened by what they say.
98) فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَكُنْ مِنَ السَّاجِدِينَ
پس به ذکر اوصاف کمال پروردگارت تسبیح گو و از نمازگزاران باش (تا به یاد خدا شاد خاطر شوی).
But you should glorify your Lord with praises, and be among those who bow in submission;
99) وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّىٰ يَأْتِيَكَ الْيَقِينُ
و دایم به پرستش خدای خود مشغول باش تا یقین (ساعت مرگ و هنگام لقای ما) بر تو فرا رسد.
And go on worshipping your Lord till the certainty (of death) comes upon you.