متن
ترجمه آیتی
ترجمه شهیدی
ترجمه معادیخواه
تفسیر منهاج البرائه خویی
تفسیر ابن ابی الحدید
تفسیر ابن میثم
104 خطبهاى از آن حضرت ( ع )
تا اينكه محمد ( صلى اللّه عليه و آله ) را به رسالت فرستاد . گواه ، مژده دهنده و ،
بيم دهنده . او در خردسالى بهترين مردمان بود و چون به سن كمال رسيد ،
برگزيدهترين آنها . به سرشت ، پاكتر از همه پاكان بود . باران نرم بخشش او بيش از هر بخشندهاى تشنگان را سيراب مىنمود .
پس ، دنيا به كامتان شيرين نگرديد و خوردن شير پستانهايش برايتان ميسّر نشد ،
مگر آنگاه كه آن را چون اشترى يافتيد ، گسسته مهار ، كه از لاغرى تنگش سست و لغزان بود . در نزد اقوامى ، حرامش به مثابه درخت سدرى از خار پيراسته و حلالش دور از دسترس و ناياب .
به خدا سوگند ، كه دنياى شما چونان سايهاى است تا زمانى معين بر زمين گسترده . عرصه زمين خالى افتاده و بىصاحب و ، دست شما بر آن گشاده ، و دست پيشوايان واقعى را بر شما بستهاند ، زيرا شمشيرهاى شما بر آنان مسلط است و شمشيرهاى آنها از شما برداشته .
[ 233 ]
بدانيد ، كه هر خونى را طلبكننده خونى است و هر حقى را جويندهاى . آنكه به خونخواهى ما بر مىخيزد ، در ميان شما چنان داورى كند كه گويى در حق خود داورى مىكند . او خدايى است كه هر كه را كه خواهد كه به دست آورد ، توان گريختنش نيست و هر كه بگريزد از او رهايى نيابد . اى بنى اميه ، به خدا سوگند مىخورم ، كه بزودى دنيا را خواهيد يافت كه در دست ديگرى است غير از شما و ، در سراى دشمنان شماست .
بدانيد ، كه بيناترين چشمها ، چشمى است كه نظرش در خير باشد و شنواترين گوشها گوشى است كه پند نيوشد و بپذيرد .
اى مردم از شعله چراغ آن اندرز دهندهاى كه خود به آنچه مىگويد عمل مىكند فروغ گيريد . و از آن چشمهاى آب برگيريد كه آبش صافى و گواراست نه تيرهگون و گلآلود .
اى بندگان خدا ، به نادانيهاى خود ميل و اعتماد مكنيد و در پى هواهاى نفس مرويد ، كه آنكه در چنين منزلى فرود آيد ، به كسى ماند كه بر كناره آب برده رودى فرود آمده كه هر لحظه بيم فرو ريختنش باشد . بار هلاكت خود را بر دوش گرفته از جايى به ديگر جاى مىبرد . زيرا هر بار رأيى ديگر مىدهد و مىخواهد چيزى را كه سازوار نيست ، سازوار سازد و آنچه به نزديك نمىآيد به نزديك آورد .
خدا را ، شكايت به نزد كسى مبريد كه اندوه شما نزدايد و نيازتان بر نياورد . و آنچه را كه براى شما مبرم و محكم است با رأى فاسد خود نقص كرده بشكند .
هر آينه ، آنچه بر عهده امام است ، اين است كه آنچه را كه خداوند به او فرمان داده به جا آورد : چون ، رساندن مواعظ و سعى در نيكخواهى و احياى سنت پيامبر و اقامه حدود خدا بر كسانى كه سزاوار آن هستند و اداى حق هر كس از بيت المال .
پس به تحصيل علم بشتابيد ، پيش از آنكه كشتهاش خشك شود . و پيش از آنكه به خود پردازيد و از بر گرفتن ثمره علم از صاحبان حقيقيش محروم مانيد . خود مرتكب كارهاى ناپسند مشويد و ديگران را از ارتكاب آن باز داريد . زيرا شما مأمور شدهايد كه نخست خود از منكر بپرهيزيد و سپس ، ديگران را از ارتكاب آن نهى كنيد .