لغت نامه دهخدا | حاتمی

سمعانی در انساب گوید: هذه النسبة الی جدالمنتسب . والمشهور بهذه النسبة الحسن احمدبن محمدبن عبدوس بن حاتم الحاتمی الفقیه کان من علماء اصحابنا الشافعیین و سمع الحدیث الکثیر بخراسان والعراق والحجاز و درس الفقه بمکةو تخرج به جماعة. سمع ابی العباس الاصم و غیره و توفی یوم الجمعة وقت الخطبه لست مضین من شهر رمضان من سنة 384 و کان ابن تسع و اربعین سنة. قال الحاکم ابوعبداللّه و کان من علماء المسلمین ادیب فقیه کاتب اصولی . اخبرنا زاهربن طاهر اَ با (؟ ) ابوعثمان الصابونی اجازة سمعت الحاکم ابا عبداللّه الحافظ یقول سمعت ابا الحسن احمدبن محمد الحاتمی الفقیه یقول سمعت ابازید یقول رایت رسول اللّه صلی اللّه علیه وسلم و انا بمکة فی المنام کانه یقول لجبرئیل علیه السلام یا روح اللّه اصحبه الی وطنه و ابوحاتم احمدبن محمدبن حاتم الفقیه الحاتمی المزکی من اهل الطابران قصبة طوس کان فقیها فاضلا مناظراً سمع الحدیث به نیسابور من ابی العباس محمدبن یعقوب الاصم و ببغداد من ابی علی اسماعیل بن محمد الصفارو بمکة من ابی سعید احمدبن محمدبن زیادبن الاعرابی و بطوس من ابی الحسن محمدبن محمدبن علی الانصاری و بقرمیسین من ابراهیم بن شیبان و طبقتهم سمع منه الحاکم ابوعبداللّه محمدبن عبداللّه الحافظ و ذکره فی التاریخ فقال ابو حاتم الفقیه المزکی الحاتمی بقیة المشایخ بطوس و نواحیها و من احسن الناس عاریة لاهل العلم (؟ ) والسربها (؟ ) کتب معنا به نیسابور من سنه 34 ثم خرج الی العراق سنه 337 و اتانا بالطابران سنه 43. و عقدله مجلس للنظر والتدریس و توفی فی رجب سنة 393 و ابوعلی محمدبن الحسن بن المظفر اللغوی المعروف بالحاتمی من اهل بغداد کان ادیباً لغویاً اخبار یا فاضلا روی عن ابی عمر محمدبن عبدالواحد الزاهد و غیره اخباراً املاها فی مجالس الادب روی عنه ابوالقسم علی بن المحسن التنوخی وتوفی فی شهر ربیع الاخر سنه 388 والقاضی ابوالموید میمون بن ابی العلاء احمدبن الحسن بن عدی بن حاتم بن اصم ابن عصمة الحاتمی النسفی الی جده الاعلی کان قاضی نسف مدة مدیدة سمع جده ابا علی الحسن بن عدی الحاتمی روی عنه ابو حفص عمربن محمدبن احمد النسفی ولد سنة 342 وتوفی بنسف لیلة الجمعة التاسع عشر من رجب سنة 413.