متن
ترجمه آیتی
ترجمه شهیدی
ترجمه معادیخواه
تفسیر منهاج البرائه خویی
تفسیر ابن ابی الحدید
تفسیر ابن میثم
1 در حديثى از قول آن حضرت رسيده است :
فَإِذَا كَانَ ذَلِكَ ضَرَبَ يَعْسُوبُ اَلدِّينِ بِذَنَبِهِ فَيَجْتَمِعُونَ إِلَيْهِ كَمَا يَجْتَمِعُ قَزَعُ اَلْخَرِيفِ « چون آن هنگام برسد ، سرور دين ، پا بر زمين بزند و حملهور شود ، در پيرامون او ، چون پارههاى ابر ، جمع شوند . » سيد رضى مىگويد : « يعسوب ، يعنى : سرور بزرگ ، صاحب اختيار كارهاى مردم است در آن روز . قزع ، يعنى ، پارههاى ابرى كه بىباران است . » امام ( ع ) با اين عبارات ، اشاره به چند نشانه در آخر زمان جهت ظهور امام زمان ( ع ) فرموده است ، و كلمه : يعسوب كه در اصل فرمانرواى كندوى عسل است را نظر به شباهتى كه دارند ، براى آن بزرگوار استعاره آورده است . امّا در مورد جمله : « ضربه بذنبه » چندين نظر است :
1 ضرب به معنى گردش در روى زمين است و ذنبه استعاره از داشتن ياران و پيروان است و باى « بذنبه » براى استصحاب و معيّت است .
2 چون ، زدن زنبور عسل با دمش ، عبارت از گزيدن او است ، در اينجا
[ 631 ]
كنايه از كاربرد شمشيرها و نيزهها در پيكر دشمنان ، براى كشتن و زخمى كردن آنهاست .
3 اين عبارت كنايه از طوفندگى و خشم آن بزرگوار به خاطر دين خداست از باب تشبيه به شير درندهاى كه در حال حمله و خشم است ، و اين وجه در ميان وجوه سهگانه بهتر از همه است .
و اجتماع مؤمنان و اهل طاعت خدا را به اجتماع ابرهاى پراكنده تشبيه كرده است و وجه شبه سرعت اجتماع است ، چون ابر بهار زود فراهم مىآيد