متن
ترجمه آیتی
ترجمه شهیدی
ترجمه معادیخواه
تفسیر منهاج البرائه خویی
تفسیر ابن ابی الحدید
تفسیر ابن میثم
[ 769 ]
64
نامهاى از آن حضرت ( ع )
در پاسخ به معاويه
اما بعد . چنانكه گفتى ما و شما ، پيش از اسلام دوست بوديم و با هم بوديم و ديروز [ اسلام ] ميان ما و شما جدايى افكند ، كه ما ايمان آورديم و شما كافر مانديد .
امروز هم ما استوار ايستادهايم و شما به فتنه گراييدهايد و اسير هوا شدهايد . هيچيك از مسلمانان قوم شما ، جز به اكراه ، اسلام نياوردند ، آن هم پس از آنكه سران عرب به رسول الله ( صلى الله عليه و آله ) گرويده بودند . گفتى كه طلحه و زبير را من كشتهام و عايشه را آواره و رسوا ساختهام و ميان بصره و كوفه فرود آمدهام ، اين كارى است كه تو از آن بركنار بودى . پس تو را چه زيان رسيد كه بايد از تو پوزش خواست .
گفتى كه با مهاجران و انصار به ديدار من خواهى آمد ، و حال آنكه ، آن روز كه برادرت اسير گرديد [ يعنى در فتح مكه ] هجرت پايان گرفت 1 اگر شتاب دارى ، قدرى بيارام . سزاوار آن است كه من به سوى تو در حركت آيم كه خدا مرا برانگيخته است كه تو را كيفر دهم . و اگر تو به سوى من در حركت آيى ، چنان است كه شاعر بنى اسد گويد :
مستقبلين رياح الصيف تضربهم بحاصب بين اغوار و جلمود « روبروى بادهاى تابستان ايستادهاند باد بر آنها ريگ مىافشاند و آنها ميان زمينهاى پست و صخرهها گرفتار آمدهاند . » هنوز آن شمشير كه با آن جد مادرى تو را و دايى تو را و برادرت 2 را كشتم با من است . به خدا سوگند ، تو چنانكه دريافتم دلى فرو بسته دارى و خردى اندك .
شايسته است درباره تو بگويند كه از نردبامى فرا رفتهاى و از آن فراز منظرهاى ناخوشايند مىبينى و هر چه بينى به زيان توست نه به سود تو . زيرا در طلب گمشدهاى هستى كه از آن تو نيست و ستورى را مىچرانى كه از آن ديگرى است .
[ 771 ]
مقامى را مىطلبى كه سزاوار آن نيستى و نه از معدن آن هستى . چه دور است گفتار تو از كردارت . چه همانندى با عموها و داييهايت ، كه آنها را شقاوتشان و آرزوهاى باطلشان واداشت كه رسالت محمد ( صلى الله عليه و آله ) را انكار كنند و چنانكه مىدانى در ورطه هلاكت افتادند . نتوانستند هيچ حادثه عظيمى را دفع كنند يا از حريم خود دفاع نمايند ، زيرا در برابر ، مردان شمشير زنى بودند كه ميدان نبرد را پر كرده بودند و در رزم سستى نمىنمودند .
درباره قاتلان عثمان فراوان سخن مىگويى . نخست بايد در بيعت با من همان كنى كه ديگر مردم كردهاند . سپس ، با آنان پيش من به داورى نشينى تا تو را و ايشان را به هر چه كتاب خداى تعالى حكم كند ، ملزم سازم . اما آنچه اكنون مىگويى و مىخواهى ، فريفتن كودك است از شير در آغاز از شير باز گرفتنش . و سلام بر كسى كه شايسته آن باشد .