متن
ترجمه آیتی
ترجمه شهیدی
ترجمه معادیخواه
تفسیر منهاج البرائه خویی
تفسیر ابن ابی الحدید
تفسیر ابن میثم
62 و از نامه آن حضرت است
به مصريان كه با مالك اشتر فرستاد چون او را به حكومت آن سرزمين گمارد اما بعد ، همانا خداوند سبحان محمد ( ص ) را بر انگيخت تا جهانيان را از نافرمانى او بيم دهد ، و گواه پيامبران پيش از خود گردد . چون او بسوى خدا رفت ، مسلمانان پس از وى در كار حكومت به هم افتادند و دست ستيز گشادند و به خدا در دلم نمىگذشت و به خاطرم نمىرسيد كه عرب خلافت را پس از پيامبر ( ص ) از خاندان او برآرد ، يا مرا پس از وى از عهدهدار شدن آن بازدارد ،
و چيزى مرا نگران نكرد و به شگفتم نياورد ، جز شتافتن مردم بر فلان از هر سو و بيعت كردن با او . پس دست خود بازكشيدم ، تا آنكه ديدم گروهى در دين خود نماندند ، و از اسلام روى برگرداندند و مردم را به نابود ساختن دين
[ 347 ]
محمد ( ص ) خواندند . پس ترسيدم كه اگر اسلام و مسلمانان را يارى نكنم ،
رخنهاى در آن بينم يا ويرانيى ، كه مصيبت آن بر من سختتر از محروم ماندن از خلافت است و از دست شدن حكومت شما ، كه روزهايى چند است كه چون سرابى نهان شود ، يا چون ابر كه فراهم نشده پراكنده گردد . پس در ميان آن آشوب و غوغا برخاستم تا جمع باطل بپراكنيد و محو و نابود گرديد ، و دين استوار شد و بر جاى بيارميد .
و از اين نامه است
به خدا اگر تنها آنان را مىديدم ، و آنان زمين را پر مىكردند ، نه باك داشتم و نه مىهراسيدم ، كه من بر گمراهى آنان و رستگارى خود نيك آگاهم و با يقين از جانب پروردگار همراه ، و من آرزومند ديدار خدايم و پاداش نيك او را مىپايم ، ليكن دريغم آيد كه بيخردان و تبهكاران اين امّت حكمرانى را به دست آرند ، و مال خدا را دست به دست گردانند و بندگان او را به خدمت گمارند ، و با پارسايان در پيكار باشند و فاسقان را يار ، چه از آنان كسى است كه در ميان شما مسلمانان شراب نوشيد 1 و حد اسلام بر او جارى گرديد ، و از آنان كسى است كه به اسلام نگرويد 2 تا بخششهايى بدو عطا گرديد ، و اگر نه از حكومت اينان بر شما مىترسيدم ، شما را بر نمىانگيختم و سرزنشتان نمىكردم ، و به فراهم آمدنتان نمىخواندم و نمىآغاليدم 3 ، و آن هنگام كه سر باز زديد و سستى گرفتيد رهاتان مىكردم .
نمىبينيد بر مرزهاى شما دست افكندهاند و شهرهاتان گشوده است و كشورهاتان ربوده . در شهرهاتان جنگ برقرار و دشمن با شما در پيكار خداتان بيامرزاد گروه گروه روى به جنگ دشمنتان نهيد و در خانهها و شهرهاتان
[ 348 ]
درنگ مكنيد ، كه به ستم گرفتار شويد و به خوارى دچار ، بهرهتان كم مقدار .
همانا جنگجو بيدار است ، و آنكه بخواب رود چشمى پى او باز و هشيار . و السّلام .