متن
ترجمه آیتی
ترجمه شهیدی
ترجمه معادیخواه
تفسیر منهاج البرائه خویی
تفسیر ابن ابی الحدید
تفسیر ابن میثم
[ 321 ]
56 از جمله نامههاى امام ( ع ) به مردم كوفه به هنگام حركت از مدينه به سمت بصره .
أَمَّا بَعْدُ فَإِنِّي خَرَجْتُ مِنْ حَيِّي هَذَا إِمَّا ظَالِماً وَ إِمَّا مَظْلُوماً وَ إِمَّا بَاغِياً وَ إِمَّا مَبْغِيّاً عَلَيْهِ وَ إِنِّي أُذَكِّرُ اَللَّهَ مَنْ بَلَغَهُ كِتَابِي هَذَا لَمَّا نَفَرَ إِلَيَّ فَإِنْ كُنْتُ مُحْسِناً أَعَانَنِي وَ إِنْ كُنْتُ مُسِيئاً اِسْتَعْتَبَنِي حيّه : قبيله او « امّا بعد ، من از ميان قبيله خودم بيرون شدم ، [ در حالى كه اين حركت من از دو صورت بيرون نيست : ] يا ستمگرم و يا ستمديده ، يا سركشم و يا رنج ديده . در هر حال ، من هر كس را كه اين نوشته به او مىرسد ، به ياد خدا مىاندازم ، تا هر چه زودتر به جانب من حركت كند ، اگر من نيكوكار بودم ، يارىام كند ، و اگر تبهكار بودم ، مرا در كارم مورد سرزنش قرار دهد و از روشم باز دارد . » هدف از اين نامه ، اعلام بيرون شدن امام ( ع ) از مدينه به قصد پيكار با مردم بصره به مردم كوفه و درخواست حركت آنان به سمت خود است . و نظير اين نامه در پيش گذشت .
عبارت : امّا ظالما . . . عليه
از باب تجاهل عارف است ، زيرا داستان هنوز براى مردم كوفه و ديگران روشن نشده بود تا بدانند كه او ستمديده و مظلوم است يا ديگران ، از اينرو به آنان يادآور مىشود تا به سمت وى حركت كنند ، آنگاه بين
[ 322 ]
او و دشمنان داورى كنند و در نتيجه يا او را كمك كنند و يا از او بخواهند تا به راه حق برگردد .
اذكّر ، متعدّى به [ دو مفعول است ] : مفعول اوّل آن ، همان مذكّر و مفعول دومش ، مذكّر به يعنى خداى تعالى است . و او را مقدم داشته است چون غرض از ياد آورى ، اوست . كلمه : لمّا مشدّد به معنى : الاّ ، و يا بدون تشديد كه ما زايد بوده ، و لام تأكيد بر آن داخل شده است و معنايش چنين خواهد بود ، يعنى ، البتّه به جانب من حركت كنيد . توفيق از آن خداست .