متن
ترجمه آیتی
ترجمه شهیدی
ترجمه معادیخواه
تفسیر منهاج البرائه خویی
تفسیر ابن ابی الحدید
تفسیر ابن میثم
[ 557 ]
232
خطبهاى از آن حضرت ( ع )
ستايش مىكنم او را به شكرانه نعمتش و از او يارى مىخواهم بر اداى حقوقش .
پيروزمند است لشكرش ، بلند مرتبه است و بزرگ . و شهادت مىدهم كه محمد ( صلى الله عليه و آله ) بنده و پيامبر اوست . مردم را به فرمانبردارى او فراخواند و در جهاد براى پيروزى دينش ، دشمنانش را مقهور ساخت . همدست شدن كافران بر تكذيب رسالت او و سعيشان در خاموش كردن نور او از انجام دادن رسالتش باز نداشت . پس به ريسمان تقوا چنگ در زنيد ، كه پرهيزگارى را ريسمانى است با دستگيرههاى محكم و پناهگاهى است با بلندايى استوار و نفوذناپذير . به پيشباز مرگ و سختيهاى آن رويد و پيش از آنكه بر شما فرود آيد ، پذيراى آن گرديد و پيش از آنكه ، در رسد خود را مهياى آن سازيد . كه قيامت پايان كار است و آن را كه از خرد برخوردار است ، مرگ اندرزدهنده است و براى آنكه از خرد بهرهاى ندارد مايه عبرت است .
پيش از رسيدن به قيامت خود مىدانيد كه تنگى گور است و شدت اندوه نوميدى و بلا و وحشت از منظره آن جهان ديگر و پى در پى رسيدن صحنههاى هول انگيز و در هم شدن استخوانها به سبب شدت فشار و كر شدن گوشها و تاريكى قبر و ترس از وعده عذاب و انباشته شدن گور و سنگ نهادن بر آن .
الله ، الله ، اى بندگان خدا . دنيا شما را بر يك راه [ راه قيامت ] مىگذراند و شما و قيامت به يك ريسمان بسته شدهايد . گويى كه قيامت نشانههاى خود را آشكار ساخته و طلايههايش نزديك شده و شما را بر راه خود نگه داشته . گويى هم اكنون زلزلههايش در رسيده و چون اشترى سينه بر زمين هشته . دنيا از اهل خود بريده است و آنان را از آغوش پرستارى خويش دور ساخته . و گويى سراسر آن روزى بود و گذشت يا ماهى بود و به پايان رسيد . تازهاش كهنه شد و فربه آن لاغر گرديد . در جايهايى تنگ و كارهايى درهم و بزرگ . آتشى كه سخت است عذابش و فروزان است ، شعلهاش و بلند است ، لهيبش و خشمناك است ، خروشش و درخشان است ،
[ 559 ]
زبانهاش و انتظار خاموشيش نمىرود . آتش گيرهاش شعلهور است . تهديدهايش خوفانگيز است . قرارگاهش راه به جايى ندارد و اقطارش غرقه در ظلمت است .
ديگهايش در جوشش است و هر چه هست دشوارى است و مشقت . « و آنان را كه از پروردگارشان ترسيدهاند گروه گروه به بهشت مىبرند . » 1 از عذاب ايمناند و از عتاب و سرزنش آزاد و از آتش دور . سرايشان مطمئن و از جايگاه و قرارگاه خود خشنود . اينان ، كسانى بودهاند كه اعمالشان در اين دنيا پسنديده بود و چشمانشان اشكبار . در دنيا شبشان ، چون روز بود و همه خشوع و استغفار و روزشان چون شب بود ، در تنهايى و بريدن از مردم . خداوند بهشت را جاى بازگشت آنان گردانيد و ثوابشان ارزانى داشت . آنان سزاوار بهشت و اهل آن بودند و آنها شايسته ثواب خدا بودند ، در ملكى هميشگى و نعمتى برقرار .
پس اى بندگان خدا ، پاس داريد چيزى را كه رستگاران شما ، بدان رستگار شدند و تبهكارانتان با ضايع گذاشتن آن ، زيانمند گشتند . با كردارهاى خود بر اجلهاى خود پيشى گيريد . شما در گرو اعمالى هستيد كه به سلف خريدهايد و پاداش اعمالى را مىگيريد كه از پيش فرستادهايد . گويى آن حادثه خوفناك بر شما وارد شده و راه بازگشتتان بسته گرديده و از لغزشهايتان رهايى نداريد . خداوند ما و شما را به طاعت خود و فرمانبردارى رسول خود وادارد . و به فضل و رحمتش گناهان ما و شما را عفو كند .
پاى بر زمين محكم كنيد و بر بلاها شكيبا باشيد . مباد كه دستها و شمشيرهاتان را در راه خواهشهاى زبانهاى خود به كار بريد . بر كارى كه بدان مكلفتان نساخته مشتابيد كه هر كس از شما در بستر خود بميرد ، در حالى كه ، حق خداى خود و پيامبرش و خاندان پيامبرش را شناخته باشد ، شهيد مرده است و پاداش آن با خداست و ثواب كارهاى نيكى را كه در نيت داشته به او خواهد داد . نيت وى چون كشيدن شمشيرى است برّان . هر چيز را مدت و پايانى است .