متن
ترجمه آیتی
ترجمه شهیدی
ترجمه معادیخواه
تفسیر منهاج البرائه خویی
تفسیر ابن ابی الحدید
تفسیر ابن میثم
166
و از خطبههاى آن حضرت است
بايد خردسالتان از كلانسالتان پيروى كند ، و كلانسالتان به خردسالتان مهربان باشد . همچون بدخويان جاهليّت مباشيد ، كه نه در دين فهمى دارند ، و نه شناساى كردگارند ، به صورت انسان ، و درون پستتر از جانوران . همانند تخمى در گودالى به ريگستان ، كه شتر مرغ نهد در آن ، اگر بشكنندش گناه است ، و اگر نهندش ، بود كه درونش مارى سياه است 1 .
از اين خطبه است
پس از سازوارى جدا گرديدند ، و از اصل خود به پراكندگى گراييدند .
بعضى از آنان به شاخهاى چسبيده ، و هر كجا چمد بدان سو خميده 2 ، ليكن خداى تعالى به زودى آنان را براى بدترين روز امويان چنان فراهم كند ، كه پارههاى ابر پاييزى به هم در شود . خدا ميان آنان الفت افكند ، و چون توده ابر به هم نشسته فراهمشان كند . آنگاه درها براى آنان بگشايد تا به راه افتند از آنجا كه بايد ، چون سيل دو باغستان مردم سبا 3 ، كه با روان شدن آن چيزى بر جاى نماند و نه پشتهاى بر پاى ، نه كوه پيوسته به هم فشرده مانع روان شدن آن سيل گرديد ، نه زمين بلند پر سنگ و گل ، راه آن را بريد . خدا آنان را پنهان در دل درّههاى خود بپراكند سپس چون چشمهسارها در زمين روان كند .
به آنان حقّ مردمى را از مردم ديگر بستاند ، و مردمى را توانايى دهد و در خانههاى مردم ديگر ساكن گرداند . به خدا سوگند ، پس از قدرت و رفعتى كه يافتهاند آنچه در دست دارند بگدازد ، چنانكه دنبه با آتش نسازد .
اى مردم اگر يارى حق را فرو نمىگذاشتيد ، و از خوار ساختن باطل
[ 174 ]
دست برنمىداشتيد ، آن كه به پايه شما نيست ديده طمع به شما نمىدوخت ،
و هيچ نيرومندى بر شما مهترى نمىفروخت . امّا شما سرگردان شديد چون سرگردانى اسرائيليان . و به جانم سوگند ، كه اين سرگردانى پس از من افزون گردد چندان . چرا كه حقّ را پشت سر نهاديد و از آن گسستيد ، از نزديك بريديد ، و به دور پيوستيد ، و بدانيد اگر آن را پيروى كنيد كه شما را مىخواند و به راه رسولتان مىراند ، از رنج بيراهه رفتن آسودهايد ، و بار سنگين و دشوار را از گردنها به يك سو نهادهايد .