متن
ترجمه آیتی
ترجمه شهیدی
ترجمه معادیخواه
تفسیر منهاج البرائه خویی
تفسیر ابن ابی الحدید
تفسیر ابن میثم
165 خطبهاى از آن حضرت ( ع )
بايد كه خردسالتان به بزرگسالتان اقتدا كند و بايد كه بزرگسالتان بر خردسالتان مهربان باشد . همچون مردم درشتخوى عهد جاهليت مباشيد كه نه چيزى مىفهميدند و نه درباره خدا مىانديشيدند . مانند تخم پرندهاى در گودالى در ريگستان كه شكستن آن گناه است و اگر نشكنندش بسا از درون آن مارى زايد .
از اين خطبه
نخست ميانشان الفت بود و اكنون جدا از يكديگرند و از اصل خود پراكنده شدهاند . بعضى از آنان به شاخهاى چسبيدهاند ، هر سو كه آن شاخه متمايل گردد ،
متمايل گردند . تا آنكه خداى تعالى بار ديگرشان گرد آورد تا بنى اميه را به بدترين روزشان بنشانند ، همانگونه كه قطعات ابر در فصل خزان به هم مىپيوندند ، خدا
[ 395 ]
ميانشان الفت افكند ، تا همچون ابرها انبوه و متراكم شوند . سپس ، درها بگشايد و آنان از آنجا كه خاستگاه ايشان است در حركت آيند و سيلوار فرو ريزند . چونان سيلى كه دو باغ قوم سبا را ويران ساخت . 1 پس چيزى بر روى زمين برقرار نماند ،
تپهها را از جاى بركند و كوههاى استوار و زمينهاى مرتفع راه آن نتوانند بست .
خداوند آنان را در درون درهها پراكنده مىسازد و آنگاه ، چون چشمهها بر زمين جارى مىسازد . به نيروى آنان ، حق قومى را از قومى ديگر بستاند و قومى را در خانههاى قومى ديگر جاى دهد . به خدا سوگند ، پس از آن قدرت و اعتلايى كه مىداشتند ، هر چه گردآوردهاند از دستشان برود ، مانند دنبهاى كه بر آتش نهند و ذوب شود .
اى مردم ، اگر از يارى حق بازنمىنشستيد و در خوارساختن باطل سستى نمىورزيديد ، كسانى كه همپايه شما نبودند ، در شما طمع نمىكردند . و مدّعيان نيرومندى ، بر شما سرورى نمىيافتند . ولى ، شما چون قوم بنى اسرائيل ، سرگردان شديد . به جان خودم سوگند ، كه پس از اين ، سرگردانى شما چند برابر افزون خواهد شد . زيرا حق را پس پشت افكنديد و از آنكه نزديكتر است به رسول خدا ( ص ) بريديد و به آنكه دورتر است ، پيوستيد . بدانيد ، كه اگر از كسى پيروى كنيد كه اينك شما را فرا مىخواند ، شما را به راه پيامبر ( ص ) خواهد برد و از آن پس ، از رنج بيراهه رفتن آسوده شويد و آن بار سخت و سنگين را از گردن بر زمين افكنيد .