متن
ترجمه آیتی
ترجمه شهیدی
ترجمه معادیخواه
تفسیر منهاج البرائه خویی
تفسیر ابن ابی الحدید
تفسیر ابن میثم
103 خطبهاى از آن حضرت ( ع ) گزيدهاى از آن را كه با اين روايت متفاوت است پيش از اين آورديم .
اما بعد . خداوند سبحان ، محمّد ( صلى اللّه عليه و آله ) را به رسالت فرستاد . در حالى كه ، هيچيك از عربها نه كتابى خوانده بود و نه دعوى پيامبرى و وحى كرده بود . محمّد ( ص ) به پايمردى كسانى كه از او فرمان مىبردند ، با كسانى كه نافرمانيش مىكردند ، پيكار نمود و آنان را به جايى كه رستگاريشان در آن بود براند و كوشيد كه پيش از آنكه مرگشان در رسد از گمراهى برهند . و آنان را ، كه همانند اشتران خسته از سنگينى بار در زير بار عقايد باطل و فساد و گمراهى خويش درمانده شده بودند ،
[ 231 ]
يارى داد تا از جاى برخيزند و خويشتن را به سر منزل سعادت برسانند ، مگر هلاك شدگانى كه خيرى در آنان نبود . محمّد ( ص ) جاى رستگار شدنشان را به ايشان نمود و هر كس را در مكانى كه مىبايست بنشاند . تا اندكاندك ، آسيابهاى خاموششان به گردش افتاد و نيزههايشان استقامت گرفت . به خدا سوگند ، كه من پيشرو لشكر اسلام بودم و لشكر كفر را مىراندم تا همگى از كيش ديرين خود بازگشتند و فرمانبردار شدند . من ، در همه اين احوال ، سستى به خرج ندادم و از مرگ نهراسيدم و به خيانت آلوده نشدم و در كارم ناتوانى پديد نيامد . به خدا سوگند ، باطل را مىگشايم تا حق را از درون آن بيرون كشم .
گزيدهاى از اين خطبه را پيش از اين آوردهايم و اين روايت را از حيث زيادت و نقصان با آن تفاوتهايى بود ، از اينرو بر خود لازم دانستيم كه بار ديگر آن را بياوريم .