متن
ترجمه آیتی
ترجمه شهیدی
ترجمه معادیخواه
تفسیر منهاج البرائه خویی
تفسیر ابن ابی الحدید
تفسیر ابن میثم
( 166 )
102 گفتارى است از آن حضرت
دنيا را با چشم زاهدانى بنگريد كه آن را هيچ وابستگى ندارند ، و از آن
[ 114 ]
روى گردانند . چرا كه ديرى نمىپايد كه اقامت يافتگانش را از صحنه بيرون مىافكند و عشرت زدگانى را كه احساس امنيت دارند ، با فاجعه روياروى مىسازد نه گذشتهى دنيا كه روى برتافته ، بازگشتنى است ، نه آيندهاش چنان شناخته كه بتوان چشم به راه آن زيست . شادى دنيا ، غم آگين نمايد و تكاپوى مردانش را گرايش به سستى باشد .
پس فراوانى آن چه شگفتيتان را بر مىانگيزد ، دچار غرورتان نسازد ، كه دوران همدمى با آن بسيار كوتاه باشد .
( 167 ) خداى رحمت كند كسى را كه بينديشد ، عبرت گيرد و در روشناى عبرتها بينش يابد ، كه بودهاى اين جهانى ديرى نپايد ، چنان كه در پندار نابود آيد ،
اما هستىهاى جهان ديگر به زودى چنان رخ نمايند كه نمايشى از جاودانگى باشد . هر آن چه شمارش پذيرد ، پايان يابد ، هر آن چه بتوان در انتظارش بود ، سرانجام بيايد و آن چه آمدنى است هر چند دور بنمايد نزديك باشد .
( 168 )
در بخشى از همان گفتار مىفرمايد
داناى راستين كسى است كه قدر خويش بشناسد و همين نادنى انسان را بسنده است كه ارزش خود را نداند . بىترديد ، در برابر خداوند از منفورترين مردمان بندهاى است كه خدايش به خود وانهاده است ، و بدين سبب ، از راستاى تعادل به يك سو شود و بىراهنما ، بپويد . چون به كشت دنيا دعوت شود ، به جان بكوشد ، اما چون به كشت آخرتش فرا خوانند ، به وارفتگى دچار آيد . چنان كه پندارى آن چه كوشش خود را وقف آن كرده است ، او را تكليفى است بايسته و آن چه در آن سستى مىكند ،
از او ناخواسته .
( 169 )
و بخشى ديگر
امروز ، از روزگار نيامدهاى سخن مىگويم كه جز مومن ناب و ناياب و
[ 115 ]
گمنام را ، راه نجاتى نخواهد بود . هم او كه چون به صحنه در آيد كسى او را نشناسد ، و اگر نباشد ، كسى سراغش را نگيرد .
چنين مردمى ، شب پيمايان و ظلمت شكنان را چراغهاى هدايت و پرچم راهنماىاند ، نه ياوه سراىاند و نه هرزافشان . خداوند درهاى رحمتش را به روى اينان مىگشايد و از خشونت خشم خويش دورشان مىدارد .
( 170 ) اى مردم ، مىبينم كه ، در آيندهاى بس نزديك ، چنان روزگار شومى بر شما يورش آورد كه در آن اسلام چونان ظرفى با هر آن چه در آن هست واژگون شود . اى مردم ، خداوند از ستم خويش پناهتان داده است ، اما نه تضمينى چنان كه با در آويختنتان با مشكلات ، شما را نيازمايد . اين سخن از آن ذات با شكوه است كه :
« در آن فراز تاريخى رهنمودها است و ما آزمون كنندگانيم » . ( قرآن كريم ، سورهى 23 ،
آيهى 30 )