متن
ترجمه آیتی
ترجمه شهیدی
ترجمه معادیخواه
تفسیر منهاج البرائه خویی
تفسیر ابن ابی الحدید
تفسیر ابن میثم
[ 227 ]
102 خطبهاى از آن حضرت ( ع )
به اين دنيا به همان چشم بنگريد كه زاهدان و روى برتافتگان از آن ، در آن مىنگرند . زيرا ، به خدا سوگند ، پس از اندك زمانى ، كسانى را كه در آن جا خوش كردهاند ، بيرون مىراند و صاحبان نعمت و امنيت را به رنج و درد گرفتار مىسازد .
هر چه از آن پشت كرده و رفته است ، باز نمىگردد و كس نمىداند كه آنچه در راه آمدن است چيست ، تا چشم به راه آمدنش باشد . شاديش به اندوه آميخته است و دليرى و چالاكى مردانش به ضعف و سستى مىگرايد . نفريبد شما را آنهمه چيزهايى كه به اعجابتان وامىدارد ، زيرا ، زمان همراهى آنها با شما اندك است .
رحمت خداوند بر كسى كه بينديشد و عبرت گيرد و چون عبرت گرفت ، ديده دلش گشوده شود . گويى ، هر چه در دنيا موجود است ، پس از اندك زمانى از ميان خواهد رفت و ، هر چه از آخرت است ، هرگز زوال نيابد . هر چه به شمار در آيد ، پايان يافتنى است و هر چه انتظارش را برند ، آمدنى است [ و هر چه آمدنى است زودا كه از راه برسد . ]
و هم از اين خطبه
دانا كسى است كه پايگاه خود را بشناسند . نشان نادان بودن انسان همين بس ، كه پايگاه خود نشناسد . دشمنترين مردمان در نزد خدا ، بندهاى است كه خدا او را به خود واگذارد و او پاى از راه راست بيرون هشته ، بىهيچ راهنمايى ، راه مىپيمايد .
اگر به مزرعه دنيايش فراخوانند به كار پردازد و اگر به مزرعه آخرتش فراخوانند ،
اظهار ملالت و كاهلى كند ، چنانكه گويى ، كار مزرعه دنيا بر او واجب است و كار آخرت ، كه هر بار به تأخيرش مىافكند ، وظيفه او نيست .
و هم از اين خطبه
در آن زمان كه در پيش است ، رهايى نيابد ، مگر آن مؤمنى كه گمنام زيسته باشد و شرّ او به كس نرسد . اگر در جمعى حاضر آيد ، نشناسندش و اگر از آنجا برود به
[ 229 ]
جستجويش برنخيزند . چنين كسان ، چراغهاى هدايتاند و براى كسانى كه در تاريكى گرفتارند ، نشانههاى روشن . اينان سخن يكى به ديگرى نبرند و عيوب نهان كسان آشكار نسازند . در آنها نشانى از سفاهت نيست . خداوند درهاى رحمتش را به روى آنان گشاده است و سختى عقوبت و سخط خويش از آنان برمىدارد . اى مردم ،
بزودى زمانى بر شما خواهد آمد ، كه اسلام همانند ظرفى شود كه وارونهاش كردهاند تا هر چه در آن بوده ريخته باشد . اى مردم ، خدا شما را پناه داده ، كه بر شما ستم نشود ، ولى پناه نداده كه شما را نيازمايد . خداى جليل و بزرگ فرمايد : « هر آينه در اين نشانههاست و گرچه ما خود آزماينده بودهايم . » ( 1 ) اما گفته امام ( ع ) : « كلّ مؤمن نومة » گمنامى را اراده كرده كه شر و فسادى از او نزايد .
« مساييح » جمع كلمه « مسياح » است ، يعنى كسى كه سخنچينى كند و « مذاييع » جمع « مذياع » است و آن كسى است كه چون زشتى و ناشايست كسى در بشنود آن را فاش كند و بر همه بگويد . و « بذر » جمع « بذور » است و آن كسى است كه در او سفاهت بسيار است و سخنان بيهوده گويد .