جستجو
کد : DK-136232     

عنکبوت


تننده . (منتهی الارب ). کرتینه . (ناظم الاطباء). کرم معروف که بفارسی آن را تننده گویند. (آنندراج ). جانوری است کوچک ، که از لعاب خود نخهایی در هوا و بر سر چاهها می تند وبوسیله آن طعام خود را شکار میکند، و برای خود خانه ای محکم در زمین میسازد. مذکر و مونث در آن یکسان است ولی تانیث آن بیشتر بکار رود. (از اقرب الموارد). و نوعی از آن رتیلاء خوانده میشود. (از اقرب الموارد). ج ، عَناکِب ، عَنکبوتات . (منتهی الارب ) (اقرب الموارد). عِکاب و عُکُب و اعکُب اسم جمع آن است . (ناظم الاطباء) (آنندراج ) (از اقرب الموارد). بفارسی آن را کارتنه و به ترکی ارومحک نامند، و اقسام میباشد و مراد از مطلق او عنکبوتی است که در خانه ها میباشد. و سایر اقسام را نامهایی مخصوص است مثل شبت و رتیلا و غیر آن . و مزاج همه سرد، و ضماد مسحوق عنکبوت مانع ورم جراحات ، و مطبوخ او درروغن زیتون محلل اورام و با روغن گل رافع درد گوش حاد، و تعلیق یک عدد او بر بازو و بخور آن رافع تب ربع، و دام عنکبوت قاطع نزف الدم جراحات و رعاف و مانع ورم جراحات غیرعمیق است . و چون به سرکه تر کرده در ابتدای دمل ضماد کنند رفع آن کند و مجرب است . و سوخته او جهت جلای باصره و تقویت چشم و منع قبول مواد، و حمول آن با نوشادر جهت بواسیر مفید است . (از تحفه حکیم مومن ). جانوری است از شاخه بندپاییان و از دسته کلیفر و از رده عنکبوتیان و جزو راسته تنندویان ، که در خانه ها زیاد است و بیشتر در زیرزمینها و اماکن متروک در زوایای دیوارها و سقف بنا تار می تند و خود در گوشه ای از محل تارها به انتظار شکارش که حشرات مختلف باشند میماند. این جانور تخمهایش را در گوشه ای از تارهای خود که بشکل قیف درست کرده محفوظ نگاه میدارد تا نوزادها از تخم خارج شوند. بدن عنکبوت از دو قسمت سرسینه و شکم ساخته شده و دارای چهار زوج پاهای بندبند در قسمت سرسینه میباشد. بعلاوه در جلو سر دارای یک زوج زایده حسی نیز هست . در جلو دهان عنکبوت یک جفت قلاب زهرآلود قرار دارد که حیوان بوسیله آن شکارش را میکشد و میخورد. در طرفین سر عنکبوت چهار زوج چشم ساده قرار دارد. ناحیه شکم عنکبوت یک پارچه است و در قسمت ابتدای شکم دارای سه سوراخ میباشد که سوراخ وسطی سوراخ تخم ریزی حیوان است و دو سوراخ طرفین به شش های او مربوطند و بنابراین سوراخهای تنفسی میباشند. در انتهای شکم هفت سوراخ موجود است که به شکل دایره قرار گرفته اند. شش عدد از سوراخها، سوراخهای تولید تار هستند که حیوان بوسیله پاهای عقبی ماده لزجی را که از آنها ترشح میشود میگیرد و چون این ماده در برابر هوا منعقد میشود و بصورت تار درمی آید، حیوان از آنها برای خود تار می تند و لانه درست میکند. و سوراخ هفتمی مخرج حیوان است . (فرهنگ فارسی معین ). کارتن . کارتنه . کارتنک . جولا. جولاه . جولاهک . جولهه . جوله . شیرمگس . کلاش . کلاش خانه . تارتنک . کره تن . دیوپای . مگس گیر. زجال . تندو. تنندو. تنند. کروتنه . خدرنق. غنده .تبینه . کرتینه . تفین . تفینه . چاغ . ورند:
عشق او عنکبوت را ماند
بتنیده ست تفنه گرد دلم .

شهید بلخی .