حرف بیست ویکم است از حروف الفبای فارسی و حرف هیجدهم از الفبای «ابتثی » عربی پس از ظ و پیش از غ ، و حرف شانزدهم از الفبای ابجدی پس از س و پیش از ف ، و نام آن عین است و به حساب جُمّل نماینده عدد هفتاد بود. (فرهنگ نظام ) (آنندراج ). و از حروف ششگانه حلق و از حروف تُرابیه یا ارضیه است . (برهان ). و از حروف مصمته است . (آنندراج ).
رمزی است علیه السلام را که صورت دیگر آن «4» است . در فرهنگها علامت عربی بودن کلمه است . و در هیئت علامت تربیع است . و نیز علامت مصراع است یعنی نصف بیت . در معجم های جغرافیائی رمز است موضع را. و رمزی است عین بمعنی چشمه را. این حرف در تمام زبانهای سامی بوده و نامش در تهجی عبرانی عین است بمعنی چشم چه شکل حرف مذکور در آن زبان شباهت بچشم دارد اما این تطبیق لفظ و معنی بر سبیل اتفاق است و الا حروف عربی از عبرانی بدون ملاحظه معنی گرفته شده است . (فرهنگ نظام ) (آنندراج ). این حرف از حروف مخصوص کلمات عربی است و در زبان فارسی صدای همزه دارد و در کلماتی دیده میشود که فارسیان از زبان عربی گرفته اند مانند عمر، عالی ، عارض و یا از کلماتی که عربها در آن تصرف کرده اند مانند عاقرقرحا و نعناع و جز آن . (ناظم الاطباء).
ابدالها:
- در عربی بدل به ح شود:
ضعیف = نحیف
ضعف = نحف
طلع = طلح
طماع = طماح
عدس = حدس
نفاع = نفاح
عنی = حتی . (از منتهی الارب ).
«ع 1» رمز است ربیعالاول و «ع 2» رمز است ربیعالثانی را.